-
Erreforma borbonikoak
Erreforma borbonikoak Borbon dinastiak, Espainiako Erregeordetzan eta Peruko Erregeordetzan egindako Hala ere, kolonia batzuetan nahigabea eta aurkakotasuna eragin zuten, eta horrek Latinoamerikako independentzia-mugimenduei lagundu zien XIX. mendearen hasieran.arazo ekonomikoak. Espainiarrak krisi ekonomiko handiei aurre egin behar zien, administrazio txarraren eta gerran eragindako gastuen ondorioz. -
Ondorengontza Gerra
Karlos II .a Hansburgokoa hil ondoren, alde batetik Frantziari egiten dio aurre, eta bestetik inperio sakratuari. Hautagai frantziarra Felipe de Anjou zen eta bestea Archiduque Carlos. Karlosek bere testamentuan Feliperi utzi zuen oinordeko, baina Archiduque ez zegoen ados eta horrela hasi zen Utrecheko ituna 1701ean. 1713-1714. urtean, Karlos artxidukea enperadore izendatu zuten, eta horrela amaitu zen itun hori. Felipe V.a Espainiako errege izendatu zuten, eta biek irabazi zuten. -
1766ko krisia
1766ko krisia, Machinada de 1766 bezala ere ezaguna, Gipuzkoako eskualdean, Espainian gertatutako istilu eta matxinada herrikoien serie bat izan zen. Karlos III.aren gobernuaren politikekin izandako desadostasun orokorrez eta XVIII. mendearen erdialdean Espainian eragiten zuen krisi ekonomiko larriaren testuinguruan garatu zen gatazka hau, uzta txarrek, gosetek eta politika ekonomikoen inguruko descontentuak markatuta. -
Karlo IV boterea
-
Trafalgarreko Guduan
Napoleon Bonaparteren tronuaren eta Frantziako eragin militarraren aurkagatzik hasi zen. Hainbat herrialde elkartu ziren; Erresuma Batua, Austria, Errusia, Napoleos eta Suedia.Hau guzti eta gero, Napoleonek utzi egin zion Britainia Handia inbaditzeko ideiari, horrela blokeo kontinental bat sortu zuen non bere inperiokoek debekatuta izan zuten produktu britanikoak erostea. -
Aranjuezko Matxinada
Karlos IV .aren eta haren eskuineko esku Manuel Godoyren aurkako protesta politiko baten ondorioz hasi zen. Kudeaketa txarraren ondorioz eta sinaduraren ondorioz gertatu zen, Frantziako tropak Espainian zehar joatea ahalbidetu baitzuen. Fernando printzeak ere tronua nahi zuenak, eragina izan zuen altxamenduan. Ondorioz, Godoy kargutik kendu eta Karlos IV .ak abdikatu egin zuen Fernando VII .aren alde, eta horrek Espainiako Independentzia Gerraren hasiera ekarri zuen. -
Lehen konstituzioa(Monarkia)
Pepa izenez ezagunagoa, Cadizeko Gorteek ezarri zuten Napoleonek iberiar penintsula okupatu zuenean. Konstituzio hori esanguratsua da, garai horretako mundu mailako lehenetarikoa izan zelako. Espainiako Independentzia Gerrak iraun zuen bitartean, frantziar indarrek espainiar lurraldea inbaditu zuten, Bonaparte errege bihurtuz.Hau eta gero, espainiarrek Cadizeko Gorteak antolatu eta deitu zituzten, herritarren eskubideak eta askatasunak babestuko zituen konstituzio bat egiteko helburuarekin. -
Seiurteko Absolutista
-
Independetzia Gerra
Gatazka Belikoa 1808 eta 1814an, Napoleoniar Gerrak ezarri zituena. Espainiaren, Erresuma Batuaren eta Portugalen potentzia aliatuak Napoleon Bonaparteren aurka jarri zituena. Horrela, Fernando VII .ak espainiar tronua berreskuratu zuen tropa frantsesek alde egin ondoren. -
Hirurteko Liberala
1820-1823an Espainiako historia garaikidearen aldia igaro zen, liberalismoaren eta absolutismoaren alde borrokatu zuten. Rafael del Riego militarrak Fernando VII .a behartu zuen Konstituzioaren zina egitera. Aldi horretan, Inkisizioa ezabatu eta prentsa-askatasuna sustatu zen. Hala ere, oposizio absolutistak eta Frantziako armada bat zen San Luisen Ehun Mila Semeen esku-hartzeak absolutismoa berrezarri zuten 1823an. -
Hamarkada Doilorra
Ominosako Hamarkada (1823-1833) Fernando VII .aren erregealdiko espainiar historiaren aldi bat izan zen. Garai hori autokraziaren berrezarpenak eta liberalen errepresio gogorrak markatu zuten. Frantziako armadaren esku-hartzeak, "San Luisen Ehun Mila Semeak", Fernando VII .ari tronua berreskuratzen eta ideia liberalak ezabatzen lagundu zion. Urte horietan, prentsa hertsiki zentsuratua zegoen, liberalak jazarriak ziren eta asko erbesteratuak izan ziren. -
Lehen Karlistaldia
Lehen Karlistaldia Espainiako gerra zibila izan zen,Fernando VII .a erregea hil ondoren tronurako oinordekotzan lehertu zena. Karlistek, Carlos María Isidororen aldekoak, erregimen autoritario eta tradizionala defendatzen zuten. Gerra batez ere Espainiako iparraldean gertatu zen, karlistek landa-eremuak babesten zituztelarik eta isabeldarrek hiriguneak babesten.Gatazka 1840an amaitu zen isabeldar garaipen batekin, karlismoak Espainian indar politiko izaten jarraitu zuen arren. -
ORDU-ALDAKETA
Lehen, kandelak alferrik galtzen ziren, jendeak udan erabiltzen zituelako eguzkia jendea lotara joan aurretik jartzen zelako. Lehen Mundu Gerraren ondoren, dena aldatzea erabaki zuten. Alemaniako agintariek agindu zuten 1916ko apirilaren 30ean 23:00ak markatzen zituzten erloju guztiek 24:00ak jo behar zutela. Ingelesek eta amerikarrek bezala. -
OSASUN-ESKUOIHALAK SORTZEA
Kimberly-Clarkek (K-C) 'celucotton' -a asmatu zuen gerra aurretik. Material hori kotoia baino xurgatzaileagoa eta merkeagoa zen eta Gurutze Gorriko erizainek erabili zuten hilekoan. 1918ko gerraren ondoren, K-Ck merkatu berri bat sortu zuen, "celucotton" -ez egindako toallak garatuz. 1920an, Kotex izeneko produktua saltzen hasi ziren, eta arrakasta komertzial bihurtu zen.