-
Period: to
ONDORENGOTZA GERRA
Espainiako Ondorengotza Gerra Espainiako errege tronua nork lortu erabakitzeko izugarrizko gatazka izan zen Carlos II.a hil zenean. Felipe V.akBorboikoen alde, eta Carlos Habsburgotarra beste aldean borrokatu ziren. Azkenean, 1713an Utrechteko Ituna sinatu zen eta Felipe V.a errege bihurtu zen, baina Espainiak Gibraltar eta Menorca eman behar izan zizkion Britainia Handiari. Britaniarrek merkataritza abantaila piloa lortu zituzten. -
CARLOS. lV TRONURA
Argazki honetan ahal dugu ikusi Carlos IV. tronura igo zintuztenean, bere aita Karlos III.a hil zenean. Bere erreinuan, bere eskuineko eskua zen Manuel Godoyk paper garrantzitsua izan zuen. Garai hartan Frantziako Iraultza puri-purian zegoen eta Espainian eragin handia izan zuen. Carlos IV.akhainbat gerrari aurre egin behar izan zien, Frantziarekin eta Britainia Handiarekin barne. Azkenean, egoera hain zaildu zen, non Napoleonek esku hartu eta Carlos IV.akabdikatu behar izan zuen. -
TRAFALGARREKO GUDUA
Irudian Trafalgarreko Gudua ikus dezakegu. Itsas borroka handi bat izan zen hau, non Erresuma Batuko Royal Navy Frantzia eta Espainiako floten aurka borrokatu zen. Borroka Trafalgar lurmuturretik gertu izan zen, Atlantikoan, eta britainiarrak garaile atera ziren. Garaipen honek, hain zuzen ere, Erresuma Batuko itsas nagusitasuna bermatu zuen hurrengo mende osoan zehar. -
NAPOLEON INBASIOA ETA GORTEAK
1808an, Napoleonek Espainia inbaditu zuen eta gorteak hankaz gora jarri zituen. Madrilen matxinadak piztu ziren, baina frantsesek zapaldu zituzten. Horrela, Napoleonek Espainia kontrolatu zuen, eta horrek Espainiako Independentzia Gerraren hasiera markatu zuen (1808-1814). -
Period: to
INDEPENDENTZIA GERRA
1808an, Napoleonek Espainia inbaditu zuen eta bere anaia, José Bonaparte, errege jarri zuen. Espainiako jendea, "patriota" deituak, frantsesen kontra altxatu ziren. Madrilen maiatzaren 2an matxinada handia izan zen. Fernando VII.a, Espainiako erregea, Frantzian preso zegoen bitartean, Espainian juntas (batzordeak) sortu ziren. Gerrak 1814 arte iraun zuen eta azkenean Napoleonek Espainia utzi eta Fernando VII.a berriro tronura itzuli zen. -
KONZTITUZIOA (kadizkoa)
Kadizko Konstituzioa 1812an idatzi zen Espainian, Napoleonen inbasioaren ondorioz. Hau izan zen Espainiako lehen konstituzioa, eta liberalismoaren eta demokrazia modernoaren oinarriak jartzea zuen helburu. Konstituzioak botereen banaketa eta eskubide zibilak bermatzen zituen. Baina Fernando VII.ak, Espainiako erregeak, 1814an berreskuratu zituen botereak eta konstituzioa bertan behera utzi zuen. -
Period: to
SEIURTEKO ABSOLUTISTA
Seiurteko Absolutista Fernando VII.akEspainiako boterea berreskuratu zuen, Konstituzioa zapuztu eta absolutismoa ezarri. Liberalen altxamenduak zapaldu zituen, baina krisi ekonomiko eta sozial larriak izan ziren. Fernando VII.akboterea indartu zuen, baina gizartea krisi larrian geratu zen. -
Period: to
HIRURTEKO LIBERALA
Hirurteko Liberala Rafael Riego teniente koronelak Espainiako Konstituzioa berreritzeko altxamendua egin zuen. Fernando VII.akkonstituzioa onartu behar izan zuen, eta liberalen gobernua ezarri zen. Gobernuak erreforma sozial eta ekonomikoak egin zituen, baina Fernando VII.akboterea berreskuratu zuen Frantziako Cien Mil Hijos de San Luisen tropak lagunduz. Azkenean, absolutismoa berrezarri eta liberalen altxamendua zapaldu zen. -
Period: to
HAMARKADA DOILORRA
Hamarkada Doilorra izan zen Fernando VII.akboterea berreskuratu eta absolutismoa ezarri zuen garaia. Liberalak zapaldu zituen eta egoera ekonomikoa nahiko txarra zen. Bere boterea indartzeko, Fernando VII.akPragmática Sancion bat indarrean jarri zuen, bere alaba Isabel II.a tronura igorri ahal izateko. Honek gerra zibilak piztu zituen, absolutistak eta liberalak tronua aldarrikatzen hasita. -
BERRESPEN PRAGAMATIKOA
Irudi honetan, 1833ko Berrespen Pragmatikoa ikus daiteke. Dokumentu hau Fernando VII.akindarrean jarri zuen bere alaba Isabel II.a tronura igotzeko. Irudian, dokumentu ofizial bat ikus daiteke, errege armarri batekin eta testuarekin, moneten deuseztapena agintzen. Honek gerra zibilak piztu zituen, karlisten eta isabelinoen arteko borrokak hasiz. -
Period: to
GERRA ZIBILA : KARLISTAK ETA ISABELDARRAK
Fernando VII.a hil ondoren, bere alaba Isabel II.a tronura igo zen, baina Karlistek Carlos Maria Isidroren alde egin zuten borroka. Karlistek tradizioa eta katolizismoa defenditzen zuten, eta isabeldarrek liberalak eta modernizazioa bultzatzen zituzten. Gerra zibila gogorra eta odoltsua izan zen, batez ere Hego Euskal Herrian. Azkenean, 1840an, Isabel II.akgaraipena lortu zuen eta Karlistek porrot egin zuten. -
INDUSTRIAGUNEAK
Irudi honetan, 1848ko industria guneak ikus ditzakegu. Jende multzoa ikus daiteke barrikadak eraikitzen, armak eta banderak dituztenak, eta eraikin monumental baten aurrean daude, Parisko Udala dirudiena. Hau 1848ko Frantziako Iraultza da, non langile klaseak eta herritarrek autoritarismoaren aurka borrokan ari ziren, askatasun eta justizia bila. Irudiak garai hartako borroka soziala eta aldarrikapenak erakusten ditu. -
LA GLORIOSA
Irudi honetan, 1868ko Gloriosa Iraultza ikus daiteke. Jendea banderak eta armak dituela eraikin baten aurrean agertzen da, ospakizunean eta protesta giroan. Barrikadak ere ikus daitezke lehen planoan, iraultza adieraziz. Irudi honek Espainiako historia uneko momentu garrantzitsu bat erakusten du, Isabel II.a erreginaren botere-gabetzea eta aldaketa politikoen hasiera. -
ESPRESIONISMOA
Espresionismoa barneko emozioak eta sentimenduak adierazten dituen arte mugimendua da, errealitatea modu subjektiboan forma distortsionatuen eta kolore bizi edo ilunen bidez irudikatuz. Artista nagusiak Edvard Munch ("The Scream"), Egon Schiele eta Wassily Kandinsky dira. "The Scream" lanak espresionismoaren izpiritua bikain erakusten du, beldurra, antsietatea eta gizakiaren barne borrokak indar handiz adieraziz. -
FAUVISMOA
Fauvismoa kolore bizi eta ausarten erabileran oinarritutako arte mugimendua da, emozioa eta energia lehenetsiz. Perspektiba tradizionala eta xehetasunak alde batera uzten zituen, kolorearen boterea nabarmentzeko. Artista nagusiak Henri Matisse eta André Derain izan ziren. Matisse-ren "Woman with a Hat" lanak mugimenduaren dinamismoa eta berrikuntza ederki islatzen ditu, pintzelkada solte eta kolore bizi kontrastatuekin. Mugimendu honek arte modernoaren garapenean eragin handia izan zuen. -
KUBISMOA
Kubismoa mugimendu iraultzailea izan zen, errealitatea forma geometrikoetan eta hainbat ikuspegitatik irudikatuz. Perspektiba tradizionala apurtu eta errepresentazio abstraktua sustatu zuen. Artista nagusiak Pablo Picasso, Georges Braque eta Juan Gris izan ziren. Picasso-ren "Les Demoiselles d'Avignon" lanak estiloaren ezaugarri nagusiak bikain erakusten ditu. Irudia aukeratu dut mugimenduaren hasiera eta iraultza artistikoa sinbolizatzen duelako. -
FUTURISMOA
Futurismoa arte mugimendu bat da, modernitatea, abiadura eta teknologia goraipatzen dituena. Mugimendua eta dinamismoa erakusteko modu berriak erabiltzen zituen, garai industrialaren giroa irudikatuz. Artista nagusiak Umberto Boccioni ("Unique Forms of Continuity in Space") eta Giacomo Balla ("Dynamism of a Dog on a Leash") dira. Boccioni-ren obra aukeratu dut, mugimendua eta modernitatea oso ondo erakusten dituelako. Mugimendu honek artea ulertzeko ideia berriak ekarri zituen. -
DADAISMOA
Dadaismoa Lehen Mundu Gerraren ondoren sortutako arte mugimendu iraultzailea izan zen, gizartearen eta artearen normak zalantzan jarri eta kaos, absurditatea eta ironia erabiliz. Objektu arruntak arte bihurtu zituen (ready-madeak) eta teknika berritzaileak garatu zituen. Artista nagusiak Tristan Tzara, Marcel Duchamp, Hans Arp eta Hannah Höch izan ziren. Duchamp-en "Fountain" lanak artearen definizio tradizionala errotik zalantzan jarri zuen. -
SURREALISMOA
Surrealismoa arte mugimendua da, ametsak eta subkontzientea erakusten dituena, irudi arraroak eta ezohiko loturak erabiliz. Ideia nagusia ohiko logikatik aldentzea da. Artista nagusiak Salvador Dalí, René Magritte eta Max Ernst dira. Dalí-ren "The Persistence of Memory" obra aukeratzen dut, denbora nola ulertzen dugun zalantzan jartzen duelako eta estilo honen ezaugarriak ederki erakusten dituelako, hala nola urtutako erlojuak. -
ISABEL II ERREGINA
Irudi honetan, Isabel II.a Erregina ikus daiteke 1833ko bere erretratuan. Errege-erregina jantzi tradizionalarekin agertzen da, buruan koroa bat eta gorputzean soineko zuri dotore bat duela, urrezko apaingarriekin. Esku batean domino bat eta bestean bizikleta bat ditu, eta atzean paisaia eder bat ageri da. Erretratuak Isabel II.a Erreginaren figura historikoa eta errege-arma irudikatzen ditu.