-
Alfontso XII.a tronura itzultzearekin hasi eta II. Errepublika aldarrikatu arte iraun zuen erregimen politikoa. Bere ezaugarri nagusiak bi alderdiren arteko txandakatze-sistema (kontserbadoreak eta liberalak) eta hauteskunde-iruzurra (kudeaketaren bidez) izan ziren.
-
Berrezarkuntza erregimenaren azken fasea. Garai honek krisi politiko, sozial eta militar ugari izan zituen, hala nola Marokoko Gerra eta Langile Mugimenduaren gorakada. Erregeak Primo de Riveraren Diktadura (1923) babestu zuen, eta azkenean bere babes falta zela eta, II. Errepublika aldarrikatu zenean erbestera joan behar izan zuen.
-
Alfontso XIII.a. erregeak onartutako Estatu Kolpe baten bidez ezarritako erregimen autoritarioa. Sistema politikoa suspenditu eta Konstituzioa ezeztatu zen. II. Errepublikaren aurreko erregimena izan zen, eta haren porrotak Monarkia ere eraman zuen.
-
PRONUNTZIAMENDU MILITAR SAIAKERA: Primo de Riveraren Diktaduraren aurkako altxamendu militarraren saiakera. Militar monarkiko sektore batzuek zuzendu zuten. Saiakera honek porrot egin zuen, baina Diktadoreak armadaren elitearen babesa galtzen hasi zela erakutsi zuen.
-
HONEN OSTEAN DEPRESIO HANDIA ZABALDUKO DA 1930. HAMARKADAN: New Yorkeko Burtsaren erorketa handia. Krisi ekonomiko honek Depresio Handia eragin zuen mundu mailan. Espainian ez zuen beste herrialde batzuetan bezain gogor jo, baina krisia nekazaritzako produktuen esportazioan eta langabezian nabaritu zen, tentsio soziala areagotuz Errepublikaren etorreran.
-
Miguel Primo de Riveraren Diktaduraren ondorengo aldi politikoa, Monarkia salbatzeko helburuarekin hasi zena, baina errepublikanoen eta sozialisten presioa zela eta, porrot egin zuena. Behin-behineko Gobernu baten aurrekari izan zen.
-
Primo de Riveraren dimisioaren ondoren Alfontso XIII.a. erregeak izendatutako gobernua. Monarkiaren erregimena leheneratzeko asmoa zuen, baina autoritatea falta zitzaion eta errepublikanoen aurrean ezin izan zuen egoera kontrolatu.
-
Errepublikanoek, Sozialistek eta Nazionalista Katalanek sinatutako akordioa. Helburua Monarkia eraitsi eta Errepublika aldarrikatzeko ekintza bateratua prestatzea zen. Akordio horren ondorioz sortu zen Behin-behineko Gobernua.
-
Errepublika aldarrikatzeko saiakera militarra, Fermín Galán eta Ángel García Hernández kapitainek zuzendua. Porrot egin zuen arren, exekuzioek kapitainak martiri bihurtu zituzten, eta errepublikanoen aldeko iritzi publikoa indartu zen.
-
-
Monarkiaren erregimenaren azken ekintza politikoa. Hauteskunde horietan hiriburuko eta hiri handietako errepublikanoen garaipenak herriaren babesa erakutsi zien, eta horrek II. Errepublika aldarrikatzea ekarri zuen.
-
-
-
Monarkia erori ondoren aldarrikatutako erregimen demokratikoa. Aldaketa sozial, ekonomiko eta politiko sakonak bultzatu zituen, baina polarizazio politikoak eta ezegonkortasunak erregimena gainbehera eraman zuten.
-
II. Errepublika aldarrikatu ondoren Niceto Alcalá-Zamora buru zela sortutako gobernua. Donostiako Itunaren sinatzaileek osatu zuten, eta haren helburu nagusia Gorte Konstituziogileetarako hauteskundeak deitu eta Konstituzio berri bat onartzea izan zen.
-
II. Errepublikako lehen hauteskundeak, Konstituzio berri bat idatzi eta onartzeko ardura izango zuen Gortea aukeratzeko. Errepublikarren eta Sozialisten garaipena berretsi zuten.
-
Gorte Konstituziogileek onartutako II. Errepublikaren oinarrizko legea. Estatu laikoa, eskubide sozial zabalak eta autonomia-eskubidea ezarri zituen.
-
Manuel Azaña buru zela, Errepublikanoen eta Sozialisten arteko koalizioak gobernatutako aldia. Erreforma sakonak bultzatu zituzten: Nekazaritza, Armada, Hezkuntza eta Eliza gaietan, baina horrek eskuinaren eta militarren oposizioa areagotu zuen.
-
Elizaren eragina Hezkuntzatik kentzeko eta eskola publiko, laiko, misto eta doakoa hedatzeko helburuarekin egindako erreforma.
-
Kataluniako Generalitat eta autogobernuaren eskumenak ezartzen zituen legea, Gorte Zentralek onartua. II. Errepublikaren lurralde-ereduaren lehen urratsa izan zen.
-
Latifundio handien desjabetzea eta nekazari txiroen artean lurrak banatzea helburu zuen legea. Bere aplikazio motela izan zen, baina erreforma sozial eta ekonomikoen oinarria zen.
-
José Sanjurjo jeneralak Errepublikako gobernuaren aurka Sevillan egindako Estatu Kolpe militarraren saiakera. Porrot egin zuen, baina Errepublikaren ezegonkortasuna azaleratu zuen.
-
II. Errepublikako bigarren hauteskundeak. Emakumeen sufragio unibertsala estreinatu zen. Zentro-eskuinaren (Alderdi Erradikala eta CEDA) garaipena ekarri zuten, eta Biurteko Kontraerreformatzaileari hasiera eman zioten.
-
Anarkisten (CNT) altxamendu baten aurrean poliziaren gehiegizko errepresioa Cadizen. Gertakari horiek Manuel Azañaren gobernuaren sinesgarritasuna kaltetu zuten eta bere erorketa ekarri zuten.
-
José María Gil Robles buru zela, eskuineko alderdi katolikoen konfederazioa. II. Errepublikako Konstituzioaren aurka zegoen, eta erreforma aurrerakoiak atzera botatzea zuen helburu.
-
Alejandro Lerrouxen Alderdi Erradikalak CEDAren babesarekin gobernatutako aldia. Aurreko erreforma aurrerakoiak geldiarazi eta atzera botatzeko ahalegina egin zen, eta horrek ezkerraren haserrea eragin zuen.
-
José Antonio Primo de Riverak sortutako eskuin muturreko eta faxista alderdia. Indarkeria politikoa eta totalitarismoa aldarrikatzen zituen.
-
Ezkerreko alderdi eta sindikatuek (PSOE, UGT) deitutako altxamendu iraultzailea, CEDA gobernuan sartzearen aurka. Asturiasen izan zen bortitzena eta gogorren zapaldua.
-
Sanjurjadan (1932) parte hartu zuten militarrei gobernuak emandako barkamena. Ezkerrak Errepublikaren aurkako indarrei alde egitea gisa ikusi zuen.
-
Hainbat ustelkeria-eskandalu (Estraperlo kasua barne) azaleratu ziren, eta horrek Alderdi Erradikalaren sinesgarritasuna eta Lerrouxen gobernua erortzea eragin zuen.
-
Ezkerreko alderdi guztien (errepublikanoak, sozialistak, komunistak) koalizioa, 1936ko hauteskundeak irabazteko eta aurreko erreformak berreskuratzeko helburuarekin.
-
Fronte Popularraren garaipen estua ekarri zuten, polarizazio politikoa nabarmenduz.
-
Fronte Popularraren koalizioak gobernatutako aldi laburra. Amnistia ezarri eta erreformak azkartu ziren, baina ezkerraren eta eskuinaren arteko indarkeria eta tentsio politikoa areagotu zen, Estatu Kolpea eragin arte.
-
-
-
Renovación Española (Monarkiko eskuindarra) alderdiko buruzagia, Guardia Zibileko ofizial talde batek erail zuena, Castillo tenientearen hilketaren mendeku gisa. Gertakari hau altxamendu militarraren aitzakia nagusietako bat izan zen.
-
Francisco Franco buru zela, II. Errepublikaren aurkako altxamendu militarraren hasiera. Armadako unitateek Errepublikako agintarien aurka egin zuten.
-
Altxamendu militarra Espainiako penintsulako hainbat garnizoietara zabaldu zen. Estatu Kolpearen porrotak, gobernuaren aurkako indarrak kontrolatu ezin izan zituelako, Gerra Zibila eragin zuen.
-
Estatu Kolpearen porrotaren ondorioz sortutako gatazka armatua (1936-1939). Errepublikaren aldekoen (leialak) eta altxatuen (nazionalak) arteko borroka izan zen, eta Francisco Franco altxatuen buru bihurtu zen.