Dynastia Jagiellonów

WŁADYSŁAW II JAGIEŁŁO

1386

Pierwszy władca z dynastii Jagiellonów na polskim tronie
 Książę litewski, zasiadł na tronie polskim po unii z Litwąw Krewie – unia personalna.
 Mąż Jadwigi Andegaweńskiej.
 Bitwa pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku.
 1413 rok – unia z Litwą w Horodle – potwierdzenie odrębności Litwy, Witold wielkim księciem, włączenie 50 rodów litewskich do herbów polskich.
 Lata 1430-1433 król wydał przywileje jedlneńsko – krakowskie by uzyskać zgodę
szlachty na dziedziczenie tronu przez swoich synów.

WŁADYSŁAW III WARNEŃCZYK

1434

 Król Polski od 1434 roku, król Węgier
od 1440 roku.
 Zginął w bitwie pod Warną z Turkami
w 1444 roku.

KAZIMIERZ JAGIELLOŃCZYK

1447

Wielki książę litewski od 1440 roku,
król Polski od 1447 roku.
 Nadał bojarom litewskim prawa równe szlachcie polskiej.
 Pokój zawarto w 1466 roku (II pokój toruński). Polska odzyskała Pomorze Gdańskie, ziemię chełmińską. Przyłączono do Polski Warmię, Malbork i Elbląg (Prusy Królewskie).
 W 1454 roku nadał szlachcie przywileje cerekwicko – nieszawskie by uzyskać zgodę na wojnę z Krzyżakami. Król musiał mieć zgodę sejmików ziemskich na zwoływanie pospolitego ruszenia i stanowienie nowych praw.

JAN I OLBRACHT

1492

 W 1493 roku zwołano pierwszy polski sejm dwuizbowy – wykrystalizowała
się izba poselska.
 W 1496 roku uchwalono II przywilej piotrkowski. Nastąpiło wzmocnienie
pozycji szlachty.
 Na mocy tzw. unii wileńskiej (1499) Polska i Litwa pozostawały niezależnymi
państwami posiadającymi odrębnych władców, zobowiązanych jednak do
wzajemnej pomocy przeciwko wrogom zewnętrznym. Rozluźnienie unii
polsko – litewskiej.

ALEKSANDER JAGIELLOŃCZYK

1501

 Gdy został wielkim księciem litewskim, Jan Olbracht został królem polskim,
nastąpiło zerwanie unii polsko – litewskiej.
 Prowadził wojny z Moskwą w latach 1492-1494 i 1500-1503. Litwa utraciła
tereny na wschód od środkowego Dniepru.
 Za jego panowania uchwalono konstytucję Nihil novi (1505) – nic nowego o nas
bez nas. Co doprowadziło do wykształcenia się ustroju demokracji
szlacheckiej.

ZYGMUNT I STARY

1506

 Prowadził wojny z Rosją, które mimo zwycięstwa pod Orszą (1514) zakończyły się utratą Smoleńska.
 W latach 1519 – 1521 prowadził wojnę z Zakonem Krzyżackim, która zakończyła się pokojem krakowskim (1525).
 Król doprowadził do wybrania swego syna Zygmunta II Augusta na wielkiego
księcia Litwy i króla polskiego, jeszcze za swojego życia ( elekcja vivente rege).
 Za jego panowania wybuchł bunt szlachty nazywany „wojną kokoszą” (1537).

ZYGMUNT II AUGUST

1548

 Zawarł układ w Wilnie z mistrzem Zakonu Kawalerów Mieczowych Gotthardem Kettlerem.
 W trakcie jego panowania wybuchła wojna północna o pozostałe ziemie Inflant. Była to część wojny o Dominium Maris Baltici (panowanie nad Bałtykiem) miedzy Moskwą, Polską, Szwecją i Danią.
 W 1569 roku została zawarta unia realna z Litwą w Lublinie. Powstaje Rzeczpospolita Obojga Narodów. Do Korony przyłączono Wołyń, Podole i ziemię
kijowską.

ANNA JAGIELONKA

1575

córka Zygmunta I Starego i Bony Sforzy, od 1575 królowa Polski, w 1576 poślubiła Stefana Batorego, który został iure uxoris królem Polski i sprawował faktyczną władzę; ostatnia polska monarchini z dynastii Jagiellonów, bezdzietna, po śmierci męża (1586) doprowadziła do wyboru na króla Polski Zygmunta III Wazy, swojego siostrzeńca.