-
Period: to
Frans-Duitse oorlog
Duitsers winnen -
Period: to
Alliantiepolitiek onder keizer Wilhelm 1 en rijkskanselier Bismarck
rijkskanselier: benoemd ministers + kan rijksdag ontbinden
volk: kiest rijksdag
rijksdag/parlement: wetten goed- of afkeuren Geen parlementaire democratie! Rijksdag geen wetgevende macht. Geen invloed op ministers of kanselier. Keizer grootste macht. Doel binnenl. politiek;
versterking politieke en eco. eenheidgevolg: industriële en eco. groei
Doel buitenl. politiek:
machtsevenwicht in Europa + vrede handhaven + positie DUI versterkengevolg: vrede
Middel: allianties/verdragen sluiten -
Period: to
Duitse keizerrijk
uitgeroepen in Versailles = neutraal gebied
nu Duitse eenheid -
Triple alliantie (niet hetzelfde als centralen/geallieerden)
bondgenootschap:
- Duitsland
- Oostenrijk - Hongarije
- Italië -
Period: to
Conferentie van Berlijn (verplicht VB)
olv Bismarck een koloniale Conferentie voor eerlijke verdeling Afrika over Europese staten doel Bismarck: handhaven machtsevenwicht + versterking DUI positie voorbeeld modern imperialisme -
Period: to
Weltpolitiek keizer Wilhelm 2, ontslag Bismarck
Doel binnenland:
ontwikkelen tot economische en militaire grootmacht
door: industriële ontwikkeling en toename nationalisme Doel buitenland:
Weltpolitiek voeren: overzees imperialisme
door: jacht op koloniën en uitbreiding Duitse vloot Bismarck botst hierin met keizer dus neemt ontslag -
Vlootwet (verplicht VB)
om Weltpolitiek (overzees imperialisme) mogelijk te maken werd Duitse (oorlogs)vloot uitgebreid. gevolgen:
- versterkt nationalisme
- veroorzaakt onrust bij Groot-Brittanië en Frankrijk -
Triple entente (niet hetzelfde als centralen/geaillieerden)
Bondgenootschap:
- Engeland
- Frankrijk
- Rusland -
Period: to
Eerste wereldoorlog
Indirecte oorzaken: leer -
Begin WO 1: schot in Sarajevo
situatie:
Balkan overheerst door Turken en Oostenrijk. Bevrijdingsoorlogen Slavische volkeren olv Servië. aanleiding:
Servische nationalist schiet Oostenrijkse kroonprins Franz-Ferdinand dood. gevolg:
kettingreactie door bondgenoten (leer) -
Period: to
Slag bij de Marne (verplicht VB)
maakt einde aan Duitse opmars in Noord-Frankrijk
= einde bewegingsoorlog & begin loopgravenoorlog
= einde Blitzkrieg & begin Sitzkrieg -
Eind WO1 oostfront: Vrede van Brest-Litovsk
Oostfront vrede met centralen, hierna trekken Duitse troepen naar het Westfront -
Eind WO1 westfront
door deelname VS beseffen Duitsers dat oorlog niet meer te winnen is. Wilhelm 2 wilt vrede en benoemt Rijksdag die daartoe bereid is. Volk in opstand tegen hem, want wantrouwen zijn politiek. Hij wordt onder druk gezet om af te treden -
Weimarrepubliek onder socialist Ebert
doel: rust en stoppen oorlog (leer) -
Duitsland tekent wapenstilstand = eind WO1
-
Spartakus-opstand
Gewapende comm. opstand in Berlijn geïnspireerd op Russische revolutie. Opstand duurde een week en wordt daarna neergeslagen door regeringstroepen en vrijwilligers (militairen en oud-militairen).
Ideologie comm. heeft veel aanhangers in Duitsland. Deze opstand is een van de bekendste pogingen de ideologie in praktijk te brengen. Leiders van deze mislukte opstand worden gedood: Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht. Communisten willen comm. staat -
Vrede van Versailles
getekend door Weimarrepubliek.
harde VvV voor Duitsland. gevolg: volk verliest veel vertrouwen in Weimarrepubliek -
Kapp-Putsch
nationaalconservatieven (gesteund door leger) willen staatsgreep plegen, maar mislukt door algemene staking van arbeiders. nationalisten en conservatieven:
- willen keizerrijk terug
- angst voor communisten
- wantrouwen socialisme en democratie door dolkstootlegende -
Ruhrbezetting
Franse en Belgische troepen bezetten dit gebied, omdat Duitsland niet alle afgesproken herstelbetalingen heeft voldaan (kunnen ze niet, want economie groeit amper dankzij herstelbetalingen) -
Bierhal-Putsch: staatsgreep door Adolf Hitler
leider NSDAP (nationaal socialistische Duitse arbeiders partij) pleegt met zijn SA (sturm abteilung = knokploeg) een staatsgreep in München, maar mislukt door ingrijpen leger. gevolg:
- Hitler bekend in heel Duitsland
- vastgezet voor een jaar
- schrijft 'Mein Kampf' = mijn strijd (hier ook rassenleer beschreven)
- besluit dat machtsgreep beter via parlementaire weg kan gaan -
Grote economische en politieke crisis
oorzaak economisch:
Duitse arbeiders staken in Ruhrgebied. Overheid drukt geld bij om stakende arbeiders te betalen = hyperinflatie (gespaard geld niets meer waard) oorzaak politiek:
onvrede Weimarrepubliek -
Period: to
Vreedzame politiek en economische opleving
Weimarrepubliek staakt verzet in Ruhrgebied en probeert vredesverdrag van Versailles na te leven. gevolg:
- soepelere opstelling geaillieerden
- Dawesplan (zie tijdlijn) Economie verbeterd door:
- Dawesplan
- Invoering nieuwe Duitse munt
- Periode stabielere regeringen -
Period: to
Dawesplan
financieel hulpprogramma voor Duitsland door VS Doel: Duitse economie er met leningen bovenop te helpen en herstelbetalingen aan geallieerden op gang te brengen en om vertrouwen in Weimarrepubliek te krijgen. In ruil trekken de Franse en Belgische troepen zich terug uit Ruhrgebied. Einde: stort in na de Beurskrach -
Beurskrach in VS: Black Thursday, aandelenhandel stort in
Oorzaken:
- overproductie landbouw en industrie
- structurele werkloosheid
- groot verschil arm-rijk
- amper overheidsingrijpen, want economie blijft groeien Gevolgen VS:
Banken failliet = bedrijven failliet = grote werkloosheid
VS president Roosevelt grijp in met New Deal Gevolgen rest wereld:
economische crisis Gevolgen Dui:
(zie tijdlijn) -
Gevolgen Duitsland Beurskrach
- Dawesplan stopt, leningen zelfs teruggevraagd = bedrijven failliet = werkloosheid
- afname vertrouwen Weimarrepubliek
- coalitieregering valt in 1930: crisis niet op te lossen, nieuwe verkiezingen
- groei extreem rechts NSDAP en extreem links KPD communisten
- artikel 48 uitgevoerd: macht in handen rijkspresident en - kanselier om noodtoestand te regeren
-
Hitler rijkskanselier
wint 33% van de zetels in de nieuwe verkiezingen (na die van 31 juli waar NSDAP ook grootste partij in Rijksdag was, maar Hitler geen rijkskanselier werd) -
Joodse boycot + in gebruik nemen concentratiekamp Dachau (verplicht VB)
Dachau is concentratiekamp in Duitsland.
Duitsland begint met opsluiten en heropvoeden critici en tegenstanders zoals communisten en socialisten. -
Period: to
Fase 1 buitenlandse politiek nazibewind
omverwerping van de voor Dui discriminerende bepalingen VvV
handelen Hitler:
- Dui uit Volkenbond
- Dienstplicht ingevoerd
- Herbewapening
- Remilitarisatie van Rijnland gevolgen:
- Dui herstelt positie als machtige staat
- Veel Dui vertrouwen en trotse gevoelens voor eigen natie
- naziregime meer steun van volk -
Rijksdagbrand (verplicht VB)
Wat?
parlementsgebouw De Rijksdag iin Berlijn in brand gestoken door communist een maand voor de rijksdagverkiezingen gevolg: communisten verboden, krijgen de schuld Noodtoestand:
- politieke leiders KPD en tegenstanders Hitler opgepakt
- recht van vrije meningsuiting en persvrijheid zeer beperkt door
linkse groeperingen en partijen. Rijkspresident tekent een noodverordening (zie tijdlijn begin nazi-Dui) -
Einde democratie en Weimarrepubliek, begin Nazi-Duitsland (totalitaire staat)
oorzaak:
door noodsituatie en communistische dreiging mag regering (Hitler heeft leiding) nu wetten uitvaardigen zonder goedkeuring Duitse parlement/Rijksdag = machtigingswet Echte reden: absolute macht en afschaffing democratie Alleen SPD stemt tegen, dus wet met 2/3 meerderheid aangenomen = begin zogenaamde Derde Rijk -
verbod op alle partijen, behalve NSDAP
-
Nacht van de lange messen (30 juni - 2 juli)
de top van de SA werd vermoord door de SS reden: Hitler wilde absolute macht beschermen, want leider SA zag zichzelf als tweede man NSDAP en willen macht. -
Hitler wordt Führer/leider Duitsland
rijkspresident von Hindenburg overleed, overgenomen door Hitler -
Neurenberger/anti-Joodse wetten (verplicht VB)
Goedkeuring van discriminatie en pesten van Joden
Gaat zo ver dat het in Dui wettelijk verboden wordt met Joden gemeenschap te hebben of te trouwen. Nationaalsocialisten hebben een racistisch wereldbeeld waar het streven naar een raszuiver Arisch ras in past. Het wordt gepropageerd en maakt deel uit van lesprogramma's op school. -
Period: to
Fase 2 buitenlandse politiek van nazibewind
expansie Duitse rijk doelen:
1. alle Duitsers in Duitse Rijk leven = Heim ins Reich
gevolg: aansluiting Oostenrijk bij Dui + opeisen Sudetenland
(deel Tjechoslowakije waar veel Duitsers wonen)
2. Lebensraum nach Osten voor Duitse volk
- verovering heel Tjechoslowakije
- aanval op Polen = WO2 -
Duitsland bezet (militair) Rijnland
Rijnland was van Duitsland, maar werd sinds VvV bezet door geallieerden. -
Kristalnacht 9/10 nov
opstand door NSDAP tegen Joden -
Anschluss: Oostenrijk voegt zich bij Duitsland
-
Duitsland bezet (militair) rest van Tsjechoslowakije
-
Niet-aanvalsverdrag tussen DUI en RUS
-
Duitsland (samen met SU) valt Polen binnen en ENG + FRA verklaren daarop Duitsland de oorlog
directe oorzaak/aanleiding -
Conferentie van München (verplicht VB)
ENG + FRA + Italië + Duitsland bepalen dat Sudetenland bij Duitsland gaat horen
Hier wordt het toppunt van appeasementpolitiek (zie hieronder) bereikt. olv 'neutrale' bemiddelaar (fascist) Mussolini geven ENG + FRA, zonder aanwezigheid van Tsjechoslowakije en SU, DUI toestemming Sudetenland in te lijven.
Zo willen zij de vrede in Europa behouden en DUI te vriend te houden als buffer tegen het communisme van SU. Dit doen zij door aan de wensen van Hitler te voldoen. -
Japan valt VS aan > VS betrokken bij oorlog
Japan (bondgenoot Duisland) valt Pearl Harbor aan, waarna Amerika de oorlog verklaart aan Japan.
Hierna verklaren Duitsland en Italië de VS de oorlog
VS wordt bondgenoot van ENG + SU (de grote drie) in de strijd tegen nazi-Duitsland en fascistisch Italië -
Duitsland valt SU binnen ondanks niet-aanvalsverdrag
Voortzetting ideologische strijd van nationaalsocialisten tegen communisme dus -
Period: to
Slag bij Stalingrad (SU)
Duitse troepen leiden zware nederlaag -
Wannsee-cconferentie (verplicht VB)
Hier besluiten nazileiders in Berlijn over te gaan op vernietiging van Joodse volk olv SS: In bezette gebieden joden opgepakt en op transport gezet naar vernietigingskampen. -
D-Day
West-Europa werd bevrijd door de geallieerden -
Aanslag op Hitler
-
SU-leger neemt Berlijn in > Duitsland geeft zich over / capituleert = einde WO2
Westelijke geallieerden en Rode leger van SU trekken van twee kanten naar Duitsland en nemen Berlijn in
gevolg: Duitsland geeft zich over
= einde WO2