-
1602:
De Oude Compagnie fuseert met de Nieuwe Brabantse Compagnie tot Verenigde Amsterdamse Compagnie in 1601. Vervolgens wordt de Vereenigde Oostindische Compagnie opgericht in 1602. -
1604:
In 1604 publiceert Johannes Kepler zijn Astronomia pars Optica, over atmosferische lichtbreking, lenzen en de werking van het oog. In 1609 publiceert hij de eerste wet van Kepler -
1609:
Galileo Galilei bouwt in 1609 een telescoop en bestudeert de maan. Hij ontdekt ook de vier manen (zie Galileïsche manen) van Jupiter. -
1609-1621:
Het twaalfjarig bestand begint en eindigt. -
1621:
De strijd tussen de Republiek en Spanje wordt met het aflopen van het Twaalfjarig Bestand in 1621 hervat. Vanaf die tijd begint ook een economische neergang door onder andere het opnieuw invoeren van handelsembargo's, opvoeren van blokkades van grote rivieren en aanvallen door kapers. De belastingen worden verzwaard om het eigen leger te versterken. De crisis wordt nog eens verergerd doordat de Republiek geen financiële steun meer krijgt van Frankrijk en Engeland. -
De West-Indische Compagnie (WIC) wordt opgericht door de Staten-Generaal.
-
1628:
De vloot van de West-Indische Compagnie onder Piet Hein boekt een spectaculaire overwinning in de slag in de baai van Matanzas voor de kust van het eiland Cuba. Hij onderschept de zilvervloot. Dit laat 11 miljoen gulden in handen vallen van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. (Dit vertegenwoordigt zo'n driekwart jaar oorlogsuitgaven) -
William Harvey toont de bloedsomloop van de mens aan
-
Onder dwang van de kerkelijke rechtbank te Rome verklaart Galileo Galilei, dat de zon om de aarde draait. Hij moet de rest van zijn leven in huisarest blijven
-
Voltooiing van De compagnie van kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh oftewel de nachtwacht door Rembrandt
-
De Vrede van Münster wordt getekend. Hiermee komt een einde aan de Tachtigjarige Oorlog.
-
Christiaan Huygens schrijft als eerste in de geschiedenis natuurkundige formules op. Deze gaven de correcte theorie voor impuls behoud bij botsingen, een verbetering van de botsingswetten van Descartes.
-
Kaapstad wordt in 1652 gesticht door de Nederlander Jan van Riebeeck als handelspost van de Vereenigde Oostindische Compagnie
-
Robert Boyle stelt zijn wet op waarin hij het verband legt tussen het volume en de druk van een gas.
-
Koning Lodewijk XIV van Frankrijk, de "zonnekoning", roept zichzelf in 1661 uit tot absolute vorst (L'état, c'est moi)
-
Isaac Newton ontdekt de Wet van de Zwaartekracht.
-
Jean Baptiste Denis en Paul Emmeretz voeren de eerste bloedtransfusie bij een mens uit
-
Het Eeuwig Edict wordt aangenomen in de Raad van Leiden. Daarin wordt het stadhouderschap voor altijd afgeschaft, en wordt gesteld dat de soevereiniteit niet bij de Unie, de Prins of zelfs maar bij de Staten van het gewest ligt, maar bij de individuele steden
-
Marcello Malpighi ontdekt met behulp van een microscoop de bloedlichaampjes en wordt de grondlegger van de microscopie.
-
Gottfried Wilhelm Leibniz bouwt een mechanische rekenmachine die kan vermenigvuldigen en delen
-
Voor Nederland wordt 1672 een rampjaar, omdat Engeland, Frankrijk, Keulen en Münster de Republiek binnenvallen. Dit is het begin van de Hollandse Oorlog. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en Engeland waren in de 17e en 18e eeuw vier keer met elkaar in oorlog, in de Eerste > Tweede > Derde > Vierde Engels-Nederlandse Oorlog. Een overzicht van het verloop van de gebeurtenissen
-
Raadspensionaris van Holland Johan de Witt, de belangrijkste staatsman van dat moment, wordt samen met zijn broer Cornelis de Witt, lid van de Staten-Generaal, gelyncht door een woedende menigte. Dit gebeurde in Den Haag, in en bij de Gevangenpoort, waar Cornelis zojuist gevangen was gezet wegens een vermeende beraming van een moordaanslag op Willem III. Die werd met steun van de Oranjepartij tot stadhouder benoemd.
-
De Duitse keizer, Frankrijk en Zweden tekenen verschillende verdragen die samen de Vrede van Nijmegen worden genoemd. Ze markeren het einde van de Hollandse Oorlog
-
Antoni van Leeuwenhoek ontdekt de zaadcel
-
Newton publiceert zijn Philosophiae Naturalis Principia Mathematica, met onder andere de Theorie van de Zwaartekracht
-
Stichting van Sint-Petersburg, door Peter de Grote. De bouw van deze nieuwe hoofdstad is een uitvloeisel van zijn streven om aansluiting te vinden bij Europa. Het werk wordt verricht door Oeigoeren, Kirgiezen, Kazachen, Jakoeten en Tataarse dwangarbeiders. In 1705 wordt een eerste aanval van de Zweden op de stad afgeslagen door de nieuwe Russische Oostzeevloot onder leiding van de Nederlandse commandant Cruys
-
Thomas Newcomen bouwt de eerste werkende stoommachine, de Stoommachine van Newcomen.
-
Door de Act of Union worden Engeland en Schotland verenigd tot één rijk met één parlement: Groot-Brittannië.
-
Paaszondag - een Hollandse expeditie onder leiding van Jacob Roggeveen ontdekt Paaseiland
-
Jan Jacob Mauricius wordt Gouverneur van Suriname (tot 1751. Met hem doet de Verlichting zijn intrede in de kolonie.
-
De uitvinding van de Spinning Jenny van James Hargreaves en de spinmachine van Richard Arkwright maken goedkope massaproductie van katoen mogelijk
-
In 1775 verkooopt James Watt de eerste stoommachine. De stoommachine zal uiteindelijk de katalysator worden van de industriële revolutie.
-
Begin van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog.
-
Friedrich Mesmer geneest enkele van zijn patiënten door autosuggestie en ontwikkelt de hypnose.
-
Deelname Spanje aan de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog na afsluiting Verdrag van Aranjuez
-
Groot-Brittannië erkent de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten met de Vrede van Parijs in 1783; einde van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog. De Grondwet van de Verenigde Staten wordt aangenomen in 1787. Deze gebeurtenissen zullen een belangrijke invloed hebben op de Franse Revolutie aan het einde van het decennium.
-
George Washington is van 1789 tot 1797 de eerste president van de Verenigde Staten van Amerika.
-
Het Franse leger verovert de Zuidelijke Nederlanden. Dit markeert het begin van de Franse tijd in België.
-
De eerste Nederlandse Grondwet wordt aangenomen.
-
Napoleon Bonaparte valt Egypte binnen met een Frans leger.
-
De Vereenigde Oostindische Compagnie wordt ontbonden
-
Napoleon Bonaparte grijpt de macht in Frankrijk in de staatsgreep van 18 Brumaire.
-
Het Iers parlement tekent de unificatie akte van 1800 waarin akkoord gegaan wordt met een vereniging met Groot-Brittannië. In 1801 gaat de wet in
-
In gebruikname van het Amerikaanse Witte Huis. Op 17 november wordt Washington D.C. als nieuwe federale hoofdstad in gebruik genomen.
-
Uitvinding van de telegraaf door Claude Chappe, een officier van Napoleon
-
De Code Napoleon wordt het Frans burgerlijk wetboe
-
Napoleon Bonaparte kroont zichzelf in Parijs tot keizer.
-
Veldtocht van Napoleon in Rusland. Nederlaag van Napoleon. De Russen passen de tactiek van de verschroeide aarde toe, waardoor het Franse leger grote verliezen lijdt; er blijft slechts een tiende van de 600.000 man over. Napoleon treedt af, wordt verbannen naar Elba, ontsnapt en brengt gedurende de Honderd dagen heel Europa nog eens in rep en roer. De Slag bij Waterloo maakt definitief een einde aan de Napoleontische tijd.
-
In Nederland wordt bij de wet het metriek stelsel van maten en gewichten ingevoerd. Ook het geldstelsel van het nieuwe koninkrijk wordt ingedeeld volgens het decimale stelsel.
-
Dit jaar wordt ook wel het "jaar zonder zomer" genoemd. Overal ter wereld heersen extreme weersomstandigheden veroorzaakt door de uitbarsting van de vulkaan Tambora in Indonesië in het voorgaande jaar. In Nederland valt sneeuw in hartje zomer. Misoogsten leiden in 1817 tot hongeroproer in Europa. In Rotterdam worden op grote schaal winkels geplunderd.
-
Nederland beëindigt de slavenhandel. Dit was een Britse voorwaarde voor de teruggave van Nederlands-Indië.
-
Hans Christian Ørsted ontdekt de eerste principes van het elektromagnetisme.
-
George Stephenson bestuurt met zijn ontworpen stoomlocomotief de eerste passagierstrein.
-
- Het Voorlopig Bewind roept de onafhankelijkheid uit van de Zuidelijke Nederlanden onder de naam België. Het Nationaal Congres besluit om van België een koninkrijk te maken met als eerste koning Leopold van Saksen-Coburg-Gotha.
-
Van 1831 tot 1836 reist Charles Darwin met het schip de Beagle langs de kusten van Latijns-Amerika. Hij doet waarnemingen die hij 25 jaar later zal verwerken in zijn boek On the origine of species.
-
De eerste trein op het vasteland van Europa rijdt in België, tussen Brussel en Mechelen. Nederland heeft in september 1839 ook een spoorlijn: Amsterdam - Haarlem.
-
In 1839 ondertekent Willem I ten slotte het Verdrag van Londen en erkent daarmee het Koninkrijk België. Nederlands Limburg komt weer terug bij Nederland.
-
De Schotse smid Kirkpatrick Macmillan ontwerpt de eerste trapfiets (een driewieler).
De spoorlijn Amsterdam - Haarlem wordt doorgetrokken naar Den Haag en Rotterdam. Er komt ook een lijn Amsterdam - Utrecht, die later wordt doorgetrokken naar Arnhem. -
De eerste postzegel wordt gebruikt
-
Friedrich Gustav Jakob Henle stelt dat ziekten veroorzaakt kunnen worden door levende ziekteverwekkers.
-
De Zweedse chemicus Gustaf Erik Pasch vindt de lucifer uit.
-
In de winter 1846-47 heerst overal in Europa de aardappelziekte. Deze leidt tot misoogsten en voedselschaarste. Bij de onderdrukking van het Groninger hongeroproer in 1847 komen 7 mensen om het leven
-
1848/49: Revoluties in heel Europa. In Frankrijk, Rome en Venetië wordt de republiek uitgeroepen. Hongarije onder Lajos Kossuth verklaart zich onafhankelijk. Het volgende jaar zijn deze echter weer onderdrukt.
-
De moderne Akoestische gitaar wordt uitgevonden in Spanje
-
In Londen wordt de eerste Wereldtentoonstelling gehouden (1851). In 1855 volgt Parijs. De groeiende rivaliteit tussen de twee wereldrijken is voelbaar. Het Crystal Palace krijgt een antwoord in het Palais de l'Industrie.
-
Het Parijse Nationaal Instituut voor Blinde kinderen erkent het brailleschrift officieel als volwaardige lees- en schrijfmethode voor blinden.
-
Heinrich Göbel vindt de gloeilamp uit.
-
De WC, toilet met waterspoeling, wordt in 1850 bedacht door de Engelsman Albert Giblin. In 1857 brengt de Amerikaan Joseph Gayetty toiletpapier op de markt, nog als losse vellen.
-
Charles Darwin publiceert zijn boek The origin of species
-
Philipp Reis produceert de eerste telefoon.
-
De eerste bloeddrukmeter wordt ontworpen door Karl Ludwig.
-
De schrijfmachine wordt uitgevonden
-
In België worden de eerste taalwetten gestemd.
-
Einde van de periode van het Staatstoezicht in Suriname: tien jaar na de afschaffing van de slavernij zijn de voormalige slaven nu definitief vrij van werken op de plantages; met de aanvoer van Brits-Indische contractarbeiders probeert de arbeider het arbeidsvraagstuk op te lossen
-
Seth Tomas ontwerpt een uurwerk met alarm: de wekker is uitgevonden.
-
Het Vrijheidsbeeld wordt gebouwd. Op 17 juni 1885 komt het aan in New York en op 28 oktober 1886 wordt het onthuld.
-
De frisdrank Coca Cola wordt gelanceerd
-
John Milne ontwerpt een seismograaf die ook de richting van de trillingen kan registreren.
-
Otto Lilienthal vindt het zweefvliegtuig uit.
-
Guglielmo Marconi maakt het eerste radiocontact
-
In 1896 vinden in Athene de eerste moderne Olympische Spelen plaats, op initiatief van Pierre de Coubertin.
