Gara Medrano - Aro Moderno

Portugaldarrek Ceuta konkistatu

1415

Portugaldarrek Madeira uhartea aurkitu

1419

Portugaldarrek Madeira uhartea aurkitu eta Portugalgo erresumari erantsi zioten

Portugaldarrek azore uharteak aurkitu

1431

Portugaldarrek azore uharteak aurkitu eta Portugalgo erresumari erantsi zizkioten

Portugaldarrek Bojador lurmuturra igaro

1434

Inprentaren hobekuntza

1440

Gutenbergek hobekuntzak egiten ditu inprentan, honi esker, liburuak azkarrago argitaratzen hasi ziren, salneurriak jaitsi eta jende gehiagorentzat ziren eskuragarri

Portugaldarrek Cabo Verde uhartedia konkistatu

1446

Greziar jakintsu askok Europako hainbat lekutara emigratu

1453

Konstantinopla erortzean ,Greziar jakintsu askok Europako hainbat lekutara emigratu zuten, eta antzinatearekiko interesa piztu zuten testu greko eta erromatarrak ekarri zituzten.

Konstantinoplaren erorialdia

1453

Turkiarrek Konstantinopla konkistatu eta Bizantziar Inperioa hartu, honen ondorioz, Zetaren Bidea eten egiten da eta merkatariek bide alternatiboak bilatzeari ekin behar diote.

Platondar Akademia sortu

1459

Cosimo Medicik Platondar Akademia sortzen du Florentzian.

Portugaldarrak Guineako golkoan baneratu

1460

Herike nabigatzeilea hil

1460

Honen eraginez portugalen espedizioak mantsotu.

Errege-erregina Katolikoen ezkontza

1469

Ezkondu ziren Fernando eta Elisabet; Aragoiko erregearen semea lehenengoa, Gaztelako erregearen arreba bigarrena.

Elisabet Gaztelako erregina egiten da

1474

Inkisizioa sortu

1478

Errege-erregina Katolikoek Inkisizioa sortu zuten, zorroztasun handiz aritu zen eliza-auzitegia zen inkisizioa, eta heretikoak jazartzeaz arduratzen zen.

Fernandok Aragoiko Koroa hartu eta Gaztelako eta Aragoiko koroak bateratu

1479

Fernandok Aragoiko Koroa hartu zuen oinordetzan. Horrela, Gaztelako koroaren eta Aragoiko koroaren bateratzea gertatu zen.

Portugaldarrek Kongo ibaiaren bokalea aurkitu

1482

Diogo Cao portugaldarrak Kongo ibaiaren bokalea aurkitu

Portugaldarrak Esperantza Oneko lurmuturrera iritsi

1487

Bartolomeu Dias portugaldarra Afrikaren hego-­muturreko Esperantza Oneko lurmuturrera iritsi. Aurkikuntza honek eta Kongo ibaiaren bokalekuarenak Indiako ozeanora pasabidea ireki zuten.

Juduen kanporaketa

1492

Errege-erregina Katolikoek kristautasunera bihurtu nahi izan ez zuten juduen kanporaketa agindu zuten

Kristobal Kolonek Indiarako espedizioan irten

Aug 3, 1492

Kristobal Kolonek Indiara heltzeko bide berri bat aurkitzeko asmoarekin, espedizio bat hasten du.

Kolon Amerikara heltzen da

Oct 12, 1492

Kolon Amerikara heltzen da, konkretuki Guanahani uhartera, baina berak Japoniara heldu dela uste du.

Gaztela eta Portugalek Tordesillako ituna sinatu

1494

Gaztela eta Portugalek Tordesillako ituna sinatu zuten, aurkitzen ari ziren lurren gaineko eskubideak banatzeko. Portugal Afrika, Asia eta Brasilekin geratu zen eta Gaztela Amerikako lur gehienekin. Horrela, Itsas haraindiki bi inperioak sortu ziren eta Europak munduko gainerako lurraldeekiko izango zuen hegemonia hasi zen.

Vasco da Gamak zuzendutako flota bat irten zen Lisboatik

1497

Vasco da Gamaren flota Indiara iristen da

1498

Brasil aurkitu

1500

Pedro Álvares Cabral portugaldarrak Brasil aurkitu Indiara joateko bidean Afrikatik asko hurrundu zenean.

Musulmanen kanporaketa

1502

Errege-erregina Katolikoek Espainiako musulmanen kanporaketa edo kristautzea agindu zuten

Aitasantuak induljentzia gehiago emango direla iragarri

1515

Leon X.a. aitasantuak induljentzia gehiago egongo zirela iragartzen du, basilika baten eraikuntza finantzatu ahal izateko

Martin Lutherrek "95 tesiak" dokumentua argitaratu

1517

Alemaniako Martin Luther monjeak dokumentu bat argitaratu zuen, "95 tesiak" izenekoa, honetan, aita santua gogortasunez kritikatu eta doktrina katolikoaren erreformarako oinarriak azaldu zituen.

Hernán Cortés Kuban itsasoratu

1518

Hernán Cortés Kuban itsasoratu zen, 400 gizonen buru zela, Mexikoko golkoa esploratzeko asmoz.

Cortés Veracurzen lehorreratu eta azteken inperioa konkistatzea erabaki

1519

Cortés Veracruzen lehorreratu zenean, han inperio handi bat zegoela jakin, eta konkistatzea erabaki zuen

Cortés Tenochtitlán-en sartu

1519

Cortés azteken hiriburuan sartu zen, Tenochtitlán-en, eta Moctezuma enperadoreak egin zion harrera, era baketsuan.

Fernando Magallanesek zuzendutako espedizio bat irten Sevillatik.

1519

Fernando Magallanesek zuzendutako espedizio bat irten Sevillatik. Ozeano Atlantikoaren eta Barearen artean pasabide bat aurkitzea zen Magallanesen asmoa, Moluketara iritsi ahal izateko.

Magallanesen espedizioak bi itsasoak elkartzen zituen itsasartea igaro

1520

Bi itsasoak elkartzen zituen itsasartea igaro (Magallaes itsasertza deritzona) eta ozeano Barean barna jarraitu zuten Filipinetaraino.

Gau Tristea

1520

Aztekak matxinatu egin ziren, eta espainiarrek Tenochtitlánetik ihes egin behar izan zuten.

Magallanes hil eta Elkanok ordezkatu

1521

Magallanes Filipinetan hil egiten da eta Juan Sebastian Elkanok, haren kontramaisuak, ordezkatzen du espedizioaren zuzendaritzan. Elkanoren aginpidean Moluketara heltzen dira.

Cortések azteken inperioaren konkista prestatu

1521

Cortések azteken inperioaren behin betiko konkista prestatu zuen: Tenochtitlán okupatu eta suntsitzeko agindu zuen. Hurrengo urteetan, Mexikoko gainerako lurrak konkistatu ziren.

Elkanok munduari buelta eman

1522

Elkano Espainiara itzuli zen Munduari buelta osoa emandako lehen pertsona bihurtuz.

Francisco Pizarro Cajamarca-ra iritsi, inken enperadorea preso hartu eta hil

1532

Francisco Pizarro eta 200 bat pertsona Cajamarca-ra iritsi ziren. Atahualpa inken enperadorea preso hartu zuten eta enperadoreak urretan berreroste itzela ordaindu bazuen ere, azkenik exekutatu egin zuten.

Konkistatzeaileek Cuzco hartu

1533

Konkistatzaileek Cuzco hartu zuten, inken hiriburua, baina lan luzea eta zaila izan zen lurralde osoa mendean hartzea.

Ingalaterran supremazia-akta sortu

1534

Ingalaterran supremazia-akta sortu zen, honen bidez erregea proklamatzen da elizaren buru, kasu honetan, Henrike VIII da erregea.

Jesusen Lagundia sortu

1540

Ignazio Loiolakoak Jesusen Lagundia erlijio-ordena, sortzen du.

Nikolas Kopernikok teoria heliozentrikoa aurkeztu

1543

Nikolas Koperniko astronomoak "Zeruko esferen birei buruz" liburua argitaratu zuen, honetan teoria heliozentrikoa landu zuen. Teoria honek ukatu egiten zuen elizaren Teoria geozentrikoaren.

Trentoko Kontzilioa biltzen da.

Period: 1545 to 1563

Katolikoen eta protestanteen arteako liskarren ondorioz Trentoko Kontzilioa bildu egin zen, bakeak egiteko asmoarekin.

Filipe III.a errege bihurtu

1598

Filipe III.a errege bihurtu eta munduko inperiorik handi eta boteretsuena hartu zuen oinordetzan. Alabaina, inperio hori mantentzeko barne-arazo handiak agerian geratzen hasi ziren.

Ekialdeko Indietako Konpainia Ingelesa sortu

1600

Espainiak bakea sinatu Ingalaterrarekin

1604

Ingelesen lehen kolonia Ipar Amerikan

1607

Ingelesek lehen kolonia sortzen dute Ipar Amerikan: Jamestown.

Espainiak Hamabi Urteko Su-etena sinatu Probintzia Batuekin.

1609

Moriskoen kanporatzea agintzen da

1609

Moriskoen kanporatzea agintzen da Turkoei laguntzen zietalako susmoa zegoelako eta haien konbertsioa zintzoa ez zelako. Eskualde askori porrota ekarri zien horrek, jendez hustu baitziren.

Hogeita Hamar Urteetako Gerra

Period: 1618 to 1648

Europa bi erlijio-bloketan banatzearen eraginez sortu ziren erlijio-gerren artean garrantzitsuena.
Espainiak parte hartu zuen Inperio Santuko enperadorearen aliatu gisa, printze alemaniarren kontrako borroka batean.

Plymouth kolonia sortu

1620

Ingalaterrako erlijio-jazarpenetik ihes egin zuten puritano edo protestante erradikalek Plymouth kolonia sortzen dute.

Espainiak Probintzia Batuen aurkako gerrari berrarazten du

1621

Irautza sortu igalaterran

1640

Arrazoiak: Estuardo dinastiako errege-erreginek monarka absolutuen giza gobernatu nahi zuten, honen eraginez biztanleria haserretu zen; Eskozian erreboltak piztu ziren erlijioagatik.

Matxinadak eta krisialdia

Period: 1640 to 1650

Hainbat matxinada piztu ziren. Horien eraginez, Olivaresen erreformek huts egin zuten, eta krisialdi sakon batean murgildu zen monarkia.

Ingalaterrako gerra zibila hasi

1642

Iraultza korapilatu egin zen eta gerra zibila eragin zuen.

Westfaliako Bakea sinatu

1648

Westfaliako Bakea sinatu eta Hogeita Hamar Urteko Gerra amaitu zen. Espainiak Probintzia Batuen independentzia aitortu behar izan zuen.

Gerra zibila amaitu

1651

Gerra zibila amaieran Estuardo dinastia uzkaili zuten. Karlos I.a hilarazi eta monarkia deuseztatu ondoren, Parlamentuko lider batek hartu zuen boterea, Oliver Cromwell-ek, eta diktadura gogor bat ezarri zuen.

Monarkia berrezarri

1658

Cromwell hil eta diktadura amaitu ondoren, Parlamentuak monarkia berrezarri zuen.

Frantziarekiko gerraren amaiera

1659

Frantziarekiko gerraren amaitzen da eta Pirinioetako Bakean (itun bat), Espainiak Europako hainbat lurralde eman zizkion Frantziari.

Ingelesek New York hartu

1664

ngelesek Nieuw Ams­terdam hiria holandarrei kentzen diote eta New York izena ematen diote

Beste iraultza bat egoten da.

1688

Eskubideen Aitorpen bat onetsi

1689

Iraultzen eraginez Eskubideen Aitorpen bat onesten da. Aitorpenak erregearen boterea mugatu eta botere gehiago ematen dio parlamentuari, honek monarkia parlamentarioa ekarri zuen Ingalaterrara.

Karlos II.a hil

1700

Karlos II.a, Austriako erregea oinordetzarik utzi gabe hil zen

Ondorengotza Gerra.

Period: 1701 to 1713

Karlos II.a hil baino lehen haren ondorengoak izateko bi izangai zeuden: Borboikoen dinastiako Filipe frantsesa eta Austriako dinastiako Karlos artxidukea.
Karlos II.a hil egin zen eta bere testamenduan Filipe Borboikoa izendatu zuen oinordetzan, baina Karlos artxidukeak ez zuen hau honartu eta, ondorioz, ondorengotza gerra gertatu zen.
Borboikoen dinastia frantsesak lortu zuen garaipena.