-
Alfonso XIII.a
Espainian mende hasieran Alfonso XIII. a ( Alfonso XII.aren semea )
izendatu zuten erregea . Oso egoera gogorra izan zen :
- Espainia galdu zituen bere Ameriketako koloniak eta krisi politiko bat sortu zen.
- Liskar oso handiak egon ziren burgesia eta langileen artean
- Toki batzuetan berezkiki katalunian eta euskadin , autonomia eskatzeko mugimenduak sortu ziren.
- XIX. mendean lortutako Marokoko gerran etengabeko gerra bat zegoen eta milaka soldadu hil ziren . -
Primo de Rivera
1923-an Primo de Rivera jenerala boterea lortu zuen eta diktadura
ezarri zen . Alfonso XIII. a Espainiatik alde egin zuen baina arazoak ez ziren konpondu. -
BIGARREN ERREPUBLIKA
Bigarren Errepublika aldarrikatu zen eta
konstituzio berri bat onartu zen . Herritar guztiek eskubide berdina izango zuten boskatzeko eskubidea emango zieten emakumeei.
Erreforma batzuk egin ziren gauzak konpontzeko:
- Nekasaritza erreforma : Gutxiengoaren esku zegoen lurra banatzeko.
- langileei soldatak igo zizkieten
- Hezkuntza publikoa indatu zuten
- Kataliniako estatua onartu zuten, autonomia bihurtzen
- Armada modernizatzen zaiatu ziren.
- Eliza eta estatua banatu zituzten. -
Gerra Zibila
Marokon zeuden armadako kideak Gobernuaren aurka altxatu ziren, erreformen aurka zeudenen babesarekin . Haien asmoa zen boterea berehala eskuratzea, baina herrialdearen zati baten kontrola soilik lortu zuten . Altxamendu horren ondorioz, Espainian hiru urteko gerra bat piztu zen bi bandoren artean :
- Bando Errepublikanoa : Gobernuko alderdiek osatzen dute.
- Bando Matxinatuta: Errepublikaren kontra zeudenekin.
Hiru etapa banatu ziren. -
Francoren Diktadura
Gerraren ondoren, Francisco Franco jeneralaren diktadura hasi zen.
Horrela,konstituzioa kendu eta lege berri batzuk egin zituzten.
- Prentsa askatasuna kendu
- Hauteskunde askeak debekatu
- Alderdi politikoak kendu
- Herritar asko beren ideiengatik gartzelatu edo hil zituzten. -
Francoren Diktadurarengatik ...
Hasierako urteak oso gogorrak izan ziren. Pobrezia gosetea, eta eskasia zegoen, gainera beste nazioek blokeo egin zuten Espainia isolatzeko. 50eko hamarkadatik aurrera , egoerak hobera egin zuen eta nazioarteko blokeoa kendu zitzaion Espainiari. 60 eko hamarkadan ezkunde ekonomiko garai bat egon zen eta bizi mailak gora egin zuten. Franco 1975. urtean hil zen eta diktadura amaitu zen. -
Trantsizioa
Franco hil eta handik gutxira, Joan Karlos 1.a izendatu zuten Espainiako errege. Izan ere Alfonso XIII.ren biloba zen. Joan Karlos 1.a Adolfo Suárez izendatu zuen Gobernuko presidente eta hau izan zen diktaduratik demokraziara igarotzeko prozesua gidatu zuena
(Tranzizioa). Prozesu horretan zenbait neurri hartu ziren:
-Ideia politikoengandik gartzelan zeuden presoak askatu ziren eta
alderdi politikoak eta langile sindikatuak legeztatu ziren.
-1977-an hauteskunde demokratikoak egin ziren. -
Konstituzioa
Trantsizioan 1978-ko konstituzioa onartu zen.Espainiako lege garrantzitsuena da. Bertan jasotzen dira eskubideak eta betebeharrak , lurralde antolaketa eta estatuaren gobernu forma ...
konstituzioan esaten da espainiako sistema politikoa monarkia dela. Estatuak hiru botere dauzka : Betearazlea, legegilea eta judiziala. -
1981-tik gaur egun arte.
- Adolfo Suárez
- Leopoldo Calvo Sotelo 1981 - 1982
- Felipe González ( PSOE) 1982- 1996
- José María Aznar (PP) 2002-an € sortu zen 1996 - 2004
- José Luís Rodríguez Zapatero ( PSOE ) 2004- 2011
- Mariano Rajoy ( PP ) 2011 - 2018
- Pedro Sánchez ( PSOE ) 2018
