-
1453
Turkiarrek Konstantinopla konkistatu
Konstantinopla Bizantziar Inperioaren hiriburua zen, eta kokapen estrategikoari esker merkataritza eta kulturarako gune garrantzitsua izan zen. 1453an, Mehmed II.aren agindupean, otomandarrek hiria konkistatu zuten. Erorketa honek Bizantziar Inperioaren amaiera eta Europaren historian inflexio puntu bat ekarri zuen, otomandarrek Europan hedatu eta merkataritza bideak kontrolatzea lortu baitzuten. -
1455
Gutenbergek Biblia inprentaren bidez argitaratu
Inprentaren aurretik, liburuak eskuz kopiatzen ziren, eta hori prozesu motela eta garestia zen. Johannes Gutenbergek tipo mugikorrak zituen inprenta bat asmatu zuen, eta horrek liburuak askoz azkarrago eta merkeago inprimatzeko aukera eman zuen. Biblia izan zen eskala handian inprimatu zuen lehen liburua. Inprentak eragin handia izan zuen ezagutzaren eta kulturaren zabalkundean, liburuak pertsona gehiagorentzako eskuragarriago bihurtu baitzituen. -
1488
Bartolomeu Diasen bidaia.
Bartolomeu Dias nabigatzaile portugaldarra izan zen, eta Joan II.a erregeak bidali zuen Indiarako itsas ibilbide bat aurkitzera. Hegoalderantz nabigatu zuen Afrikako kostaldean zehar eta Esperantza Oneko Lurmuturrera iritsi zen, kontinentearen hegoaldeko muturrera. Indiara iritsi ez zen arren, bere bidaiak Afrikaren inguruan nabigatzea posible zela erakutsi zuen eta ireki
Asiarako bide komertzial berria. -
1492
Granadaren konkista eta juduen kanporaketa.
Iberiar Penintsulan musulmanen azken erresuma zen Granada. Errege Katolikoek, Gaztelako Isabel I.ak eta Aragoiko Fernando Ilek, Granada konkistatu zuten gerra luze baten ondoren. Urte berean, Errege Katolikoek kristautasunera konbertitu ez ziren juduak kanporatzea dekretatu zuten. Horrek eragin handia izan zuen Espainiako gizartean, judu asko merkatariak, artisauak eta profesional garrantzitsuak baitziren. -
1492
Colónen lehen bidaia.
Kristobal Kolonek uste zuen Asiara irits zitekeela Ozeanoan zehar mendebalderantz nabigatuz
Atlantikoa. Errege Katolikoek finantzatu zuten haien bidaia. Karibeko irla batera iritsi zen, berak Asiako parte zela uste zuena. Asiara iritsi ez zen arren, bere bidaiak Amerikaren esplorazio eta kolonizazio europarraren hasiera markatu zuen. -
1497
Vasco da Gamaren bidaia.
Vasco da Gama nabigatzaile portugaldarra izan zen eta Indiara itsasoz iristen lehena izan zen. Bartolomeu Dias-en ibilbidea jarraitu zuen Afrika inguruan eta gero ekialderantz nabigatu zuen Indiako Ozeanoan zehar Indiako kostaldean dagoen Calicut-eraino. Bere bidaiak Europa eta Asiaren arteko merkataritza ibilbide zuzena ireki zuen, portugaldarrei aukera eman ziena
espezien eta beste produktu baliotsu batzuen salerosketa kontrolatzea.
1497-1499 -
1498
Leonardo da Vinciren Azken Afaria.
Leonardo da Vinci Errenazimentuko artista, zientzialari eta asmatzaile italiarra izan zen. “La Última Cena” bere lanik ezagunenetako bat da. Gurutziltzatu aurretik Jesusek bere ikasleekin egin zuen azken afaria irudikatzen duen horma-irudia da. Pintura ospetsua da bere konposizioagatik, perspektibaren erabileragatik eta emozioen irudikapenagatik. -
1499
Bramanteen San Pietro in Montorio
Donato Bramante Errenazimenduko arkitekto italiarra izan zen. San Pietro in Montorio Erroman eraiki zuen eliza txiki bat da. Errenazimentuko arkitekturaren maisulantzat jotzen da, elementu klasikoak eta diseinu berritzailea konbinatzen baititu. -
1504
Michelangeloren David
Michelangelo Errenazimentuko eskultore, pintore eta arkitekto italiarra izan zen. David bere eskulturarik ezagunenetako bat da. David Bibliko erregea irudikatzen du, Goliatekin borrokatu aurretik. Estatua famatua da tamaina, edertasuna eta giza anatomiaren irudikapena. -
1512
Nafarroaren konkista
Nafarroako erresuma Espainia eta Frantziaren arteko mugan zegoen. Fernando Il de Aragónek Nafarroako hegoaldea konkistatu eta Espainian sartu zuen. Nafarroako iparraldea independente mantendu zen eta gero Frantziarekin bat egin zuen. -
1513
Núñez de Balboaren bidaia
Vasco Núñez de Balboa espainiar esploratzailea Panamako istmoa zeharkatu zuen, Ozeano
Barea ikusiz. Bidaia honek europarrek Amerikako geografia hobeto ezagutzea ahalbidetu zuen, Ozeano Barea zeharkatzeko aukerak irekiz eta Espainiaren presentzia indartuz kontinentean. Balboaren aurkikuntzak etorkizuneko espedizioak erraztu zituen, hala nola, Magallanes-Elkanoren mundu bira. -
1517
Luteroren 95 tesiak
Martin Lutero fraide eta teologo alemaniarrak 95 tesiak argitaratu zituen Wittenbergeko elizaren
atean. Tesiek induljentzien salmenta eta Eliza Katolikoaren beste praktika batzuk kritikatzen zituzten, ustelkeria salatuz eta federen eta Eskrituren garrantzia azpimarratuz. Erreforma Protestantearen hasiera izan zen, Europako erlijio eta politika mapa eraldatu zuena, gerra erlijiosoak eta estatu berrien sorrera eraginez. -
1519
Elkanoren bidaia (1519-1522
Fernando de Magallanes portugaldarrak zuzendutako espedizioa (Juan Sebastian Elkano
euskaldunak amaitua Magallanes Filipinetan hil ondoren) munduari bira eman zion lehenengoa izan zen. Bidaia honek Lurraren biribiltasuna frogatu zuen zientifikoki, espezieen merkataritzarako bide berriak ireki zituen (Moluketara iritsiz), eta ozeanoen ulermena hobetu zuen. Elkanoren lidergoak espedizioa arrakastaz amaitzea ahalbidetu zuen, zailtasun handiak gaindituz. -
1519
Mexikoren konkista (1519-1521)
Hernán Cortés buru zuen espainiarrek Mexikoko Inperioa (azteka) konkistatu zuten. Konkistak
indarkeria, gaixotasunak (adibidez, baztanga), eta kultura suntsipena ekarri zituen, baina baita Amerikako eta Europako kulturen arteko trukea ere (elikagaiak, animaliak, etab.). Azteken erresistentzia heroikoa izan arren, espainiarrek teknologia hobea eta aliatu indigenak zituzten. -
1531
Peruren konkista (1531-1533)
Francisco Pizarro buru zuen espainiarrek Inka Inperioa konkistatu zuten. Konkistak antzeko
ondorioak izan zituen Mexikoko konkistarekin alderatuta, Inka kultura eta gizartea eraldatuz. Inken barne gatazkak eta Espainiarren maltzurkeriak konkista erraztu zuten. Bi konkista hauek Amerikako historia eta kultura erabat aldatu zuten.