-
-
Hij werd geboren in het Duitse Eisleben. Hij was een protestantse theoloog. Vanaf 1521 krijgt hij grote invloed.Naar zijn gedachtengoed is de protestante kerk onstaan (protest tegen katholicisme)
-
In het begin van de 16e eeuw ontstaan verschillen over het geloof en leidt dat tot een scheuring binnen de katholieke kerk. De bijbel werd door verschillende stromingen anders uitgelegd. Met name ontstond verzet tegen het aflaatsysteem.
-
Hij werd geboren in Noyon als Jehan Cauvin. Hij was een Frans-Zwitsers christelijk theoloog. Net als Luther had hij veel invloed. Calvijn had in Nederland meer invloed dan Luther. Zijn volgelingen mochten zich van hem verenigen, ondanks een verbod van Karel V die ketters streng vervolgde. Zijn stroming heet het calvinisme.
-
-
Geboren in Gent, België Hij regeerde over huidig Nederland van 1506 tot 1555, toen hij zijn gezag over de Nederlanden overdroeg aan Filips II.
-
Karel V trad hard op tegen ketters en liet ze zelfs verbranden. Hoe wreed.
-
Nadat Luther zijn 95 stellingen (hervormingen) op de deur van de kerk in Wittenberg had gespijkerd (1517), daagde Karel V hem voor de Rijksdag. Hij nam echter niets terug waarop Karel V hem vogelvrij verklaarde. Hij kreeg echter bescherming van een Duitse vorst.
-
Mencia de Mendoza was in 1524 getrouwd met Graaf Hendrik III van Nassau. Zij woonden op het kasteel van Breda waar zij een trefpunt voor kunstenaars en humanisten maakten. (Bron www.mencia.nl foto: schilderij collectie erfgoedweb gemeente Breda)
-
Met de afspraak 'cruis regio eis religie' wordt bepaald dat de vorst niet langer het geloof van zijn onderdanen mag bepalen. Voor Karel V was deze afspraak een enorme nederlaag.
-
Nadat Karel V het gezag al een jaar eerder (1555 )aan zijn zoon had overgedragen volgde Filips hem in alles op in 1556.
-
Tijdens de beeldenstorm werden de beelden uit de katholieke kerken vernield.
De adel diende een verzoek in om de ketterwetgeving en vervolging op te schorten. Toen dat tijdelijk gebeurde zorgde dat voor meer Calvinistische activiteit en daardoor kwam de beeldenstorm tot stand.
De adel kreeg hiervan de schuld, die probeerde via Alva de rust weer terug te brengen. Er werd hard opgetreden, waardoor duizenden naar het buitenland vluchten. -
Een verbond van honderden lagere edelen wilde afschaffing van de plakkaten en van de Inquisitie.In Brussel boden zij een Smeekschrift aan. Zij waren bang dat door de maatregelen handwerk en koophandel bedreigd zouden worden. Dat zou grote gevolgen hebben voor de economie.
-
Dat was ongunstig want Margaretha was veel minder wreed. Zij luisterde naar de wensen van de bevolking. Alva werd aangesteld om dat de kop in te drukken.
-
Vanuit ballingschap in Duitsland gaf Willem van Oranje de watergeuzen toestemming in opstand te komen. In Holland en Zeeland en enkele andere steden lukt het hen.
(schilderij collectie Rijksmuseum) -
Alva kon de opstand niet tegen houden en er ontstond een burgeroorlog. Gelijke berechtiging van katholieken en protestanten lukte niet. Willem van Oranje wilde een breed draagvlak voor zijn opstand en deed dat door te kiezen voor een nationale invalshoek. Hij koos voor het Vaderland en niet voor de Kerk.
Indirect werd de opstand veroorzaakt door: de sterke positie van de burgerij en de splitsing van de kerk door de hervorming. -
-
Alva was bang dat franse hugenoten de geuzen zouden ondersteunen en hij liet veel leiders van de hugenoten vermoorden tijden een bruiloft in Parijs. De bruiloft heette daarom de bloedbruiloft.
-
Nadat Den Briel was veroverd vergaderden vertegenwoordigers van 12 Hollandse steden en van de geuzen in Dordrecht. Ze besloten samen te werken met gezamenlijke financiering van verdediging en Willem van Oranje te erkennen als stadhouder. (Eigenlijk mocht alleen de landsheer, Filips II, de landvoogd of de stadhouder de Staten Generaal bijeenroepen en eigenlijk kon alleen de lansheer een stadhouder benoemen). Feitelijk werd het gezag van Filips dus al minder erkend.
-
De nederlaag was voor Alva gevoelig. Het is het begin van de tachtig jarige oorlog.
-
Omdat Alva er niet in slaagde de opstand de kop in te drukken, werd hij vervangen.
-
Zijn overlijden was plotseling. Er was geen opvolger beschikbaar.
-
Door muiterij van Spaanse troepen, die vaak geen soldij kregen, was Antwerpen geplunderd, Antwerpse furie (1576), Gewesten die trouw waren gebleven aan de Spaanse troepen sloten met Holland en Zeeland de pacificatie van Gent. Er werden afspraken gemaakt:
De Spaanse troepen moesten vertrekken;
In Holland en Zeeland werd het calvinisme toegestaan, er bleef wel gewetensvrijheid.
De overige gewesten mochten zelf godsdienstbeleid maken;
alle plakkaten tegen ketters werden geschorst. -
De afspraken van de pacificatie werden niet nagekomen en de zuidelijke gewesten verenigden zich in de Unie van Atrecht. Opstand valt uiteen.
-
Als reactie op het ontstaan van de Unie van Atrecht verenigt het Noorden zich in de Unie van Utrecht.Het calvinisme werd de enig toegestane godsdienst. Katholieken mochten niet meer in het openbaar hun geloof belijden.
-
Filips II verklaarde Willem van Oranje vogelvrij. Wie hem zou vermoorden deed dat straffeloos en kreeg bovendien een beloning van Filips.
-
Filips II wordt afgezet. De gewesten hadden steeds volgehouden dat het verzet niet tegen de koning was maar tegen zijn raadgevers. De koning was door God aangewezen dachten velen. Daar mocht je niet tegen in opstand komen. In het Plakkaat wordt de koning afgezet. Er zijn daardoor twee delen ontstaan tussen de opstandige gewesten en de gewesten die Filips bleven steunen.
-
Na het vogelvrij verklaren wordt Willem van Oranje door een fanatieke katholiek vermoord.
-
De val van Antwerpen betekent een stimulans voor de noordelijke economie.
-
Na de opstand ging Parma, de landvoogd, in de tegenaanval en dat had succes. Hij drong de opstand terug tot Zeeland, Holland, Utrecht en delen van Overijssel en Gelderland. Doordat Parma zijn aandacht moest besteden aan de oorlog tegen Engeland, kreeg Nederland enige rust. Het werd erkend door Frankrijk en Engeland en door die steun ontwikkeld het land zich goed.
-
Er ontstond grote economische bloei en de koopvaardijvloot was erg belangrijk.
-
-
-
De Vrede van Münster en het ondertekenen van het Verdrag van Münster betekende het einde van de tachtig jarige oorlog. Er kwam een einde aan de oorlog tussen Spanje en de Republiek der Verenigde Provinciën. De Republiek werd als soevereine staat erkend.
