-
Het rationele denken stond centraal in de Verlichting.
-
'I promessi sposi': belangrijk voor de eenheid van de taal.
Romantiek, voor eenheid, questione della lingua, proza.
Wetenschapper, met die optiek heeft hij 'i promessi sposi' ook geschreven. -
De Romantiek was een reactie op de Verlichting. I.p.v. dat de rede centraal stond, stond nu het gevoel, emotie en subjectiviteit centraal. Nationale eenheid. Het sublieme. Escapisme en natuurverlangen. Mystieke elementen.
-
Italiaanse dichter en schrijver. Heeft een bochel. Grootste dichter van Italië in de 19e eeuw en één van de belangrijkste literaire figuren ter wereld.
Schrijver van de dichtbundel 'Canti'; een van de meest invloedrijke werken. Het was Leopardi's versie van Petrarca's 'Canzoniere'.
Zijn centrale thema's zijn de oneindigheid, angst voor de dood en
melancholie.
Hij schreef ook kookboeken en hij was gek op ijsjes. -
Leopardi uit de bundel Canti.
Meest bekende werk. Het is een Idylle, het is een lyrische tekst met een landelijke setting.
Het oneindige als filosofisch begrip wordt omschreven.
Tijdens zijn jeugd in Le Marche geschreven.
Stroming: Romantiek -
Giacomo Leopardi scrive gli idylli: "een uitdrukking van gevoelens, genegenheden, historische avonturen van zijn ziel".
Bundel. -
Hij schreef eerst satirische politieke brieven, daardoor mocht hij geen boeken voor volwassenen schrijven. Daardoor ging hij kinderboeken schrijven.
Pinocchio. In 240 talen vertaald.
Pseudoniem van Carlo Lorenzini, zijn moeder was geboren in Collodi. -
Prima edizione, Alessandro Manzoni.
Origineel in 1821?
Herschreven in 1827 (la ventisettana) & 1840 (la quarantana). Historische roman.
Gevonden manuscript uit 17e eeuw. - om authenticiteit te geven.
Stroming: Romantiek
veranderingen: Fermo wordt Renzo; taal wordt toegankelijker.
Meest representatieve werk ten tijden van het Risorgimento en het is de eerste roman in de italiaanse literatuur geschiedenis. -
verisme + naturalisme
-
Italiaans dichter. Voorstander eenheid van Italië; eerst republiekein, later voor de monarchie. Nobelprijswinnaar 1906. Hij hield van granaatappels. Hij hoorde niet echt bij een literaire stroming. Zijn werk had zowel een realistische als classicistische inslag, later werd zijn werk meer decadentistisch. Hij is docent geweest van Pascoli. Bekend werk: 'Le rime nuove' 'A la regina d'Italia'
-
Siciliaanse schrijver.
Ook letteratura rusticale geschreven, wat later verisme is geworden.
Determinisme. Je kunt niet van arm naar rijk.
'I malavoglia' -
Teoria estetica
Zal niet worden gevraagd in tentamen. -
Letteratura rusticale; voorstanders de Romantiek, Guiseppe Verdi, voorbeeld: Caterina Percoto, opvoeding van het volk, volk staat centraal, inleiding verisme, voor Manzoni - Letteratura pedagogica: Cuore, Pinocchio. Letteratura scapigliata; tegenstanders van de Romantiek, anti-manzoniaans (anti-eenheid), schoonheid in het lelijke, geen sentimentaliteiten, maledettismo (minachting morele normen en gangbare overtuigingen), voorlopers decadentisme, Giosuè Carducci.
-
-
Bijnaam: 'La Crazzola' (kaasrasp), want hij speelde zo slecht viool.
Bevriend met James Joyce (engels docent), waardoor hij bekend werd. Psychoanalyse had een beslissende invloed op zijn romans.
Anti-helden (inetto) als protagonisten.
Thema: stoppen met roken, willen maar niet kunnen.
Gelijkenissen met Pirandello: roman centraal, geen alwetende verteller, chaotisch, inetto, waarheid - niet waarheid, totaliteit maatschappij. -
Dandy, verwaand en excentriek schrijver/dichter/redenaar/journalist/politicus.
Motto: 'Maak van je leven een kunstwerk'
Fiume, fascist.
Decadentisme.
Il piacere, il fuoco, teoria del superuomo, la pioggia del pineto.
1,64. -
Met de jaren psychologischer.
Veel voorkomend thema: verlies van eigen identiteit, masker, dus identiteitspolitiek.
Mondo di carta: 3x verdienmodel. Krant+boek+toneelstuk.
Motto: 'c'è una maschera per la famiglia, una per la società, una per il lavoro. E quando stai solo, resti nessuno.'
Gelijkenissen met Svevo: roman centraal, geen alwetende verteller, chaotisch, inetto, waarheid-niet waarheid, totaliteit maatschappij. Nobelprijs 1934
humorisme
pirandelliano: tegenstrijdig, absurd -
- pessimistisch
- regionalismo - couleur locale
- realiteit laten zien, maar zonder commentaar/interpretatie
- gebruik van nationale taal, gemengd met termen uit dialecten. Belangrijke schrijvers: Verga, Luigi Capuana, De Roberto. Voorloper: Letteratura rusticale. Realisme. In grote lijnen sluit proza hierop aan, maar het is niet zwart wit. Wetenschappelijk schrijven, op een precieze manier de werkelijkheid weergeven, heteronomistisch. feuilleton in de krant.
-
.'Teoria del Superuomo' (D'Annunzio) en 'Teoria del fanciullino' (Pascoli).
Voorloper: Letteratura scapigliata
In grote lijnen sluit poëzie hierop aan, het is niet zwart wit.
De werkelijkheid valt niet te meten d.m.v. wetenschap, schrijver gaat uit van zijn intuïtie, geloof in het irrationele/mysterie, esthetisch, superuomo, leven als een kunstwerk.
streven naar de ziel (niet kennis) van de werkelijkheid.
poëzie is het instrument van kennis
hoogste ideaal is samensmelting van kunsten -
Van Carlo Collodi. Opvoedende functie; kinderen normen en waarden bijbrengen. Als eerst verschenen als feuilleton in de krant. In satirische stijl geschreven, duidelijke taal.
Letteratura pedagogica. -
Geschreven door Giovanni Verga. Belangrijkste schrijver van het verisme. Zijn magnum opus.
Vissersfamilie, die haar oudste zoon, een boot en haar huis door een mislukte speculatie verliest.
Eerste boek uit een niet voltooide vijfdelige cyclus (Ciclo dei vinti). Hij heeft er maar twee geschreven.
Coralità: stem van het volk; meerstemmigheid.
Deterministisch
Stroming: Verisme
Verfilmd: La terra trema -
Geschreven door Verga.
Novelle rusticane.
Coralità: stem van het volk, meerstemmigheid.
Mazzaro krijgt eigendommen van zijn meester in handen. Hij wordt rijk, maar is gierig. Als hij denkt dat de dood nabij is, dood hij als zijn dieren.
Determinisme.
Stroming: Verisme -
Van Edmondo De Amicis. Letteratura pedagogica (italiaanse identiteit), duidelijke taal. In de vorm van een fictief dagboek. Basisschoolleerlingen. Enrico uit Calabrië naar Piemonte. In de klas met open armen ontvangen.
-
Voorloper hermetisme.
Gevochten in WO1 in loopgraven. Dit komt als thema terug in zijn poëzie. Bewustwording van het menselijk bestaan. Zijn oeuvre paradox: gevoel van menselijke verbondenheid, omringd weet door een wanhopige leegte.
Voelt zich beïnvloedt door Petrarca en Leopardi.
La Voce & Lacerba. -
Van Gabriele D'Annunzio (aka Dandy). 'De bijbel van het Europese decadentisme': zowel inhoudelijk als in de stijl wordt het esthetisme van het decadentisme naar boven gebracht.
Hoofdpersoon (Andrea) is een dandy.
Proza: een van de weinige proza werken die D'Annunzio ooit heeft geschreven.
Stroming: Decadentisme -
Geschreven door Federico de Roberto.
Speelt zich af tegen de achtergrond van de zuidelijke risorgimento.
Historische roman. -
Tegenhanger Futurisme.
Kenmerken: rustig, saaiheid, kleinburgerlijk milieu, alledaags, dichters zijn bescheiden, bruggen, de stad Brugge - een saaie zondag, Vlaanderen, verborgen schoonheid.
afwijzen van de poëzie van Carducci en de overdreven esthetiek van D'Annunzio.
Schrijvers: Guido Gazzano - signorina felicità, Sergio Corazzini, Marino Moretti
Palezzeschi en Govoni zijn eerst als crepuscolari begonnen, later werden ze futuristen.
Sub-stroming van Avant-Garde.
Periode: begin 20ste eeuw -
In dit werk heeft D'Annunzio fictie en non-fictie met elkaar verweven. Deels auto-biografisch: een dandy dichter houdt een toespraak van zijn balkon. En zegt dat Venetië haar grootsheid moet terugwinnen.
Proza
Stroming: Decadentisme + Futurisme -
Geschreven door Giovanni Pascoli. Pascoli gebruikte, geïnspireerd door Dante's werk, in dit gedicht vaak versregels van 11 lettergrepen.
Stroming: Decadentisme (met fin de siècle) -
Geschreven door D'Annunzio.
Het gedicht behoort tot de bundel 'Alcyone'. Het zijn feestelijke lofprijzingen van de natuur.
Stroming: Decadentisme -
Literair tijdschrift opgericht door Benedetto Croce.
Napels -
Geschreven door Luigi Pirandello.
Het manuscript van Mattia Pascal na zijn derde dood, als hij dus écht dood is. Pirandello speelt met de literaire regels door een gevonden manuscript (topos) te gebruiken, maar de verteller is onbetrouwbaar.
1e dood: bericht in de krant.
2e dood: hij pleegt 'zelfmoord'. Hij wilt terug naar zijn vrouw, maar zij heeft een nieuw leven opgebouwd.
3e dood: zijn échte dood. -
Geschreven door Luigi Pirandello. Humorismo heeft 2 fases; eerst de komische fase en daarna de humoristische fase. De eerste is grappig en de tweede is tragisch. 'La carriola' is een goed voorbeeld.
Het essay is opgedragen aan een fictief persoon, namelijk Mattia Pascale: intertekstuele verwijzing naar zijn eigen werk, Il fu Mattia Pascale is een heel duidelijk voorbeeld van humorismo. -
Opgericht door Guiseppe Prezzolino.
Firenze: 'Le giubbe rosse' = het literair café
I vociani
vóór WO1: biografisch proza
Wekelijks, zonder plaatjes, maatschappelijk doel.
Il mio carso: 1912, autobiografisch, dagboek niet om te lezen, zoektocht naar identiteit, Scipio Slataper.
Heteronomistisch: een ander doel dan alleen kunst/mooi zijn. - voorbeeld: Cuore - De Amicis -
Geschreven door Tommaso Marinetti in de Franse krant 'Le Figaro'.
-
geschreven door Luigi Pirandello
Gepubliceerd in de 'Corriere della Sera'
Artikel in de elzeviro: eerste 2 kolommen van 'la terza pagina'. Artikel in het cursief lettertype elsevier.
Alleen de grootste namen, iets prestigieus.
2% van de bevolking zijn lezers. -
Milaan
-
Filippo Tommaso Marinetti: futuristisch manifest in franse krant 'Le Figaro'. Parijs was toen belangrijk voor de literatuur en de kunst.
Giacomo Balla - cagnolino a guinzaglo.
Thema's: snelheid, mannelijkheid, oorlog, agressiviteit, geen regels + cultuur, anti-vrouw, geen orde, lawaai.
Element: drukke stad.
Sub-stroming van Avant Garde.
2 fases van het futurisme: voor WO1 en na WO2.
vrije vers (leestekens weg), woorden in vrijheid (woorden overal), interdisciplinair.
'bar magenta'. -
Geschreven door Marino Moretti.
'saaie zondag in Brugge'
Stroming: Crepuscolari/Avant-Garde -
crepuscolari + futuristen
-
Geschreven door Guido Gozzano in 'I colloqui'.
Het is heel narratief, geen rijm en meer een achterliggend verhaal. -
Geschreven door Pirandello in het Siciliaans.
Tararà wordt beschuldigd van moord op zijn vrouw vanwege overspel. Hij wist dat al langere tijd, haar minnaar was zijn baas. Hij besluit bij de rechter de waarheid te vertellen. Hij had alleen hoeven zeggen 'mijn vrouw heeft overspel gepleegd' dan was hij vrij geweest. Maar nu moet hij de gevangenis in.
Hij werd 'gedwongen' zijn vrouw te vermoorden om zijn eer.
Het kan complex worden als je de waarheid vertelt.
Stroming: humorismo/modernismo -
Geschreven door Corrado Govoni.
Futuristisch, rommelig, geen leestekens, woorden in vrijheid, mix van kunstvormen, paroliberisme.
Dit is geschreven tijdens de WO1, toen er onderzeeërs werden gebruikt in oorlogsvoering. -
Gedicht van Ungaretti.
Wakend.
Vermoorde kameraad.
Volta bij 'nel silenzio'. -
Geschreven door Ungaretti.
-
Advocaat van Pirandello. Hij mag 5 minuutjes zijn masker af zetten en speelt kruiwagen met z'n hond. Vanuit perspectief van de hond geschreven. Is hilarisch, maar hierachter schuilt de tragiek van jet leven van de advocaat.
Stroming: humorismo/modernismo -
1918-1928 (post-kubistisch, constructivistisch)
1929-1939 (surrealistisch)
Milaan -
Oorsprong in Frans decadentisme.
Essentie: alleen wat noodzakelijk is.
Catharsis: opwekken van krachtige emoties, emotionele zuivering.
Onstaan als reactie op fascistische propaganda van de jaren '30.
Dichter als ziener.
Manifesto in 1938.
Quasimodo, Luzi, Gatto. -
Absolutie zoektocht naar de essentie. - Sartre
Interbellum.
Poesia Pura heeft een onderliggende boodschap, zo kon zij bijvoorbeeld censuur omzeilen.
Zet zich af tegen D'Annunzio en Pascoli.
Montale, Ungaretti, maar ook de hermetisci. -
I rondisti
Maandelijks, artistiek proza (proza d'arte), 'frammento' (kort proza), elzeviro, autonoom, terug naar het verleden.
I pesci rossi - Emilio Cecchi -
Geschreven door Emilio Cecchi.
Verschenen in La Ronda, verzameling van elzeviri.
Autonoom: kunst om de kunst, mooi, proza d'arte -
Geschreven door Italo Svevo. Het boek is niet gestructureerd, tijden lopen door elkaar (typisch modernisme), maar wel thematisch ingedeeld.
Incipit: voorwoord Dottor. S + Zeno (patiënt)
Patiënt gelooft niet in psychoanalyse en stelt schrijven in dagboek uit.
Combinatie van waarheid en leugens.
Nachträglichkeit: terugkijkende blik, Zeno nu vs. Zeno toen.
u.s. + datum: l'ultima sigaretta; muur vol met u.s.
Namen met beginletter A: held
" beginletter Z: anti-held
Stroming: modernismo -
De vrouw van een man vindt zijn neus lelijk. De hoofdpersoon is een anti-held.
-
Geschreven door Alberto Moravia.
Thema: egoïsme (Carla trouwt uit gemak met Leo, de vriend van haar moeder).
Stroming: neorealisme -
Mario Praz
Is het beroemdste literaire kritiekessay van
de Italiaanse anglicist Mario Praz.
Behandelt enkele veelvoorkomende (decadente, erotische en morbide) thema's uit de
westerse literatuur van de
negentiende eeuw.
Vergelijkt auteurs en werken
(comparatief). Eindigt met hoofdstuk
over d’Annunzio en “decadentismo”. D'Annunzio is de laatste estheet van romantisisme tot decadentisme, want zijn schoonheid heeft te maken met zowel 'la carne' (het vleselijke) en 'la morte' (de dood). -
Er waren 2 verschillende neorealismes:
de jaren '30; armoede, survival of the fittest, veel auteurs zijn noodgedwongen iets anders gaan doen.
Moravia en Vittorini zijn tijdens de oorlog blijven schrijven.
Jonge schrijvers geboren tussen 1900 en 1910.
de jaren '50; na oorlogse onderwerpen, nieuwverismo, hoopgevend einde, Umberto D (1952), dominant.
Debat vernieuwing roman.
Inspiratie: verisme + europees modernisme -
Post-Modernisme
Het boek was niet meer van de schrijver, de lezer moet zelf interpreteren, geen labels, voetnoten (intertekstualiteit), hij vond popgenres (mickey mouse) ook literatuur. -
Gedicht van Salvatore Quasimodo (Nobelprijs 1959).
Voor je het weet ben je dood.
Hermetisme. -
Fiets gestolen.
-
Geschreven door Giuseppe Tomasi di Lampedusa.
Historische roman.
Veel personages
Het boek speelt zich af ten tijde van het Risorgimento, de wederopstanding van een Italiaanse staat, als Giuseppe Garibaldi Sicilië verovert op het koninkrijk der Beide Siciliën en beschrijft hoe dit door een Siciliaanse prins, loyaal aan de koning der beide Siciliën, wordt ervaren en hoe zijn loyaliteit langzaam en welbewust wordt omgebogen in trouw aan de nieuwe koning van Italië. -
Geschreven door Italo Calvino.
-
Geschreven door Umberto Eco.
Het boek is niet meer van de schrijver, de lezer moet het zelf interpreteren.
Historische roman.
Gevonden manuscript. -
Geschreven door Pier Vittorio Tondelli.
'Viaggio' en 'Autobahn' waren er onderdeel van, homoseksualiteit.
Postmodernisme. -
Reactie op modernisme. Modernisme verscheurde de eenheid aan flarden en het postmodernisme geniet van de flarden/chaos.
Combinatie van oude en nieuwe elementen.
Intertekstualiteit.
Metatekstualiteit.
Open einde: gaat praten/denken over.
Geen originaliteit meer: alles is al een keer gedaan, je baseert je op wat je al weet. -
Geschreven door Gianni Vattimo.
Stroming: post-modernisme -
Geschreven door Claudio Magris.
-
Geschreven door Claudio Magris.
'Caffè San Marco' -
Geschreven door Elena Ferrante.
Historische roman: Lijst van personages, mix van verschillende genres.
kenmerk van bildungsroman: personages ontwikkelen zich
Intertekstualiteit (verwijzing Cuore - De Amicis), Metatekstualiteit.
Manuscript wordt geschreven door Lenù, die het verhaal in de eerste persoon vertelt. -
Stendhal syndroom: flauwvallen van schoonheid.
Eerbetoon aan de eeuwige schoonheid van de stad (Rome).
En een ode aan de film La Dolce Vita van Federico Fellini uit 1960. Over het decadente 'zoete leven' van de Romeinse jaren zestig. -
Fuori di testa vince l'Eurovision Song Festival
