-
10
legenda
L = literatuurgeschiedenis
G = geschiedenis / gebeurtenissen -
500
begin middeleeuwen
-
Period: 500 to 1450
Anomieme schrijvers G
In de middeleeuwen word er geen focus gelegd op de schrijvers. -
Period: 500 to 1450
Theocentrisch G
de middeleeuwse samenleving is theocentrisch. Dat betekent dat god centraal staat. Het gedachtegoed was momento mori. Je moest op aarde zo goed en zondevrij mogelijk leven, alleen dan zou je in de hemel terecht komen. -
Period: 500 to 1450
feodalisme L
Het feodalisme komt ook voor in de literatuur. Bijvoorbeeld in Reinaert de vos. -
Period: 500 to 1450
anonieme schrijvers L
De schrijvers zijn niet belangrijk omdat de verhalen alleen voorgedragen worden. Ze worden alleen gelezen door een klein procentueel aantal van het volk. Bijvoorbeeld monniken en priesters -
Period: 500 to 1450
Theocentrisch L
- De weinige boeken die geschreven werden en verhalen die vertelt werden waren vooral gebaseerd op de kerk en het geloof. En ze hadden als functie mensen gelovig te maken of om ze op te voeden.
- Veel christelijke symboliek is te vinden in de middeleeuwse literatuur en kunst. Zo komt het getal 3 van de heilige 3 eenheid en de heilige Maria vaak terug.
-
Period: 500 to 1450
feodalisme G
Feodaliteit is een systeem dat vaak centraal staat in de middeleeuwen.
Feodaliteit is het systeem van de leenheren en leenman. De leenman kreeg een stuk grond te leen van de vorst om dit te bewerken en eten op te verbouwen. En moest hij zich trouw sferen aan de vorst. -
Period: 500 to 1450
handgeschreven literatuur G
Nonnen en monniken schrijven verhalen als de bijbel met de hand op perkament -
Period: 500 to 1450
hangeschreven literatuur L
doordat er maar weinig mensen kunnen lezen of schrijven kunnen verhalen niet makkelijk verspreid worden. Er zijn dan ook niet veel exemplaren van 1 verhaal. De verhalen worden wel doorvertelt waardoor ze toch de mensen bereiken. -
Period: 500 to 1450
analfabetisme G
om de verhalen goed door te vertellen moet je ze ook goed kunnen onthouden. Daarom werden de verhalen vaak in de vorm van gedichten, liedjes en toneelstukken gemaakt en voorgedragen. -
Period: 500 to 1450
analfabetisme L
om de verhalen goed door te vertellen moet je ze ook goed kunnen onthouden. Daarom werden de verhalen vaak in de vorm van gedichten, liedjes en toneelstukken gemaakt en voorgedragen. -
1000
verstedelijking
-
1450
einde middeleeuwen
-
1450
boekdrukkunst circa 1450 G
De uitvinding van de boekdrukkunst sluit de middeleeuwen af en luid een nieuw tijdperk in. De renaissance.
Door de uitvinding van de boekdrukkunst kunnen boeken massaal gekopieerd worden. Nonnen en monniken hoeven dus niet meer alles met de hand te schrijven en te kopiëren. De boeken gingen internationaal en er werd steeds meer gelezen. -
1450
boekdrukkunst circa 1450 L
- meer mensen lezen, minder analfabeten
- Voor de boekdrukkunst werden boeken vooral functioneel gebruikt, voor educatie over geloof en politiek. Nu ook voor vermaak.
- Verhalen hoeven niet meer makkelijk te onthouden zijn
- Ook zijn de schrijvers nu niet meer anoniem.Mensen zijn geïnteresseerd wie hun favoriete boeken geschreven heeft
-
1501
begin renaissance / 16e eeuw
-
Period: 1501 to
rol boekdrukkunst 16e eeuw
Door de boekdrukkunst werd lezen meer dan alleen een functionele bezigheid. Mensen gingen nu ook voor de lol lezen. Dit resulteerde erin dat lezen een groter publiek kreeg. Mensen kwamen erachter dat ze met boeken verkopen geld kunnen verdienen. Er ontstaan nu meerdere soorten genres en soorten teksten en de bijbel is niet meer het enige wat men leest. -
Period: 1550 to
wedergeboorte G
Renaissance is ook wel een ander woord voor wedergeboorte omdat de bevolking na de donkere middeleeuwen weer terug wilden naar de periode ervoor. De klassieke oudheid van de romeinen en de Grieken. De stroming begon in Italië en verspreide zich langzaam over west Europa. ( voor 1550) -
Period: 1550 to
wedergeboorte L
de renaissance word ook wel de wedergeboorte genoemd. De wedergeboorte van de tijd van de grieken en de Romeinen. Dit zie je terug in de literatuur. de literatuur is gebaseerd op dat van de grieken en romeinen. Translatio( vertalen) imitatio ( nadoen) en ameulatio ( eigen maken).
- Schrijvers uit de renaissance schreven vooral als hobby en waren hoog opgeleiden mensen uit de middenklasse. -
1566
beeldenstorm G
-
Period: 1568 to
de 80 jarige oorlog G
de extreem lange oorlog met Spanje brak uit rond 1568. De Nederlanden ( België, stukje Nederland van nu en een stukje Frankrijk) wilde religieuze en politieke vrijheid. -
Period: 1568 to
de 80 jarige oorlog L
Veel schrijvers steunde de oorlog en verworven dit in hun werk. En dit was niet zonder gevolgen. Veel schrijvers moesten vluchten. De oorlog resulteerde er dus in dat de rol van schrijvers begon te veranderen. Schrijvers lieten hun politieke meningen blijken in hun werken. Ze versterkte bijvoorbeeld met propagandaliteratuur de positie van de leider van de opstand, Willem van Oranje. Politiek en literatuur zijn nu nauw verbonden met elkaar. -
1580
reformatie G
-
moord op willem van oranje G
-
onafhankelijkheid nederland van spanje G
-
einde renaissance/ 16e eeuw
-
begin 17e eeuw / goude eeuw
-
Period: to
de goude eeuw
De 17e eeuw word ook wel de Goude eeuw genoemd.
Nederland bevind zich in een bloeit periode. Door het grote succes in handel van specerijen etenswaren en mensen, de vele handelaren en een stabiele economie groeide de rijkdom en welvaart erg snel. De Goude eeuw staat bekend om de wetenschap, de kunst, oorlog en slavernij. -
opdrichting voc G
-
de verlichting L ( 18e eeuw staat erom bekend)
De mensen gaan nu als gevolg van de verlichting steeds meer lezen en schrijven. Hiermee kunnen ze namelijk kennis vergaren. Ook ontstaat het beroep journalist door het zelf nadenken en ontwikkelen. -
.L
Er ontstaan bibliotheken zodat de mensen makkelijk bij de boeken kunnen. -
. L
Er ontstaan steeds meer soorten boeken met verschillen de genres en voor meer verschillende doelgroepen. Er zijn nu ook voor het eerst boeken voor kinderen en vrouwen. In de kinderboeken staan verhalen de kinderen opvoeden en in de boeken van vrouwen staat hoe zij zich moeten gedragen en hoe hun dochters opgevoed moeten worden. Daarnaast zijn er nu ook veel reisverhalen en boeken waarin ideeën over de ideale samenleving worden genoemd. -
rederijkerskamers L
Rederijkers bijeenkomsten ontstaan nu er omdat steeds meer mensen zich verdiept hebben in de literatuur. De rederijkers zijn amateurdichters en voordrachtkunstenaars die samenkomen om literatuur te bespreken en om erover te discussiëren. -
de verlichting G ( 18e eeuw staat erom bekend)
Dit is een stroming waar in mensen meer licht in de duisternis wilden, waarbij het licht staat voor kennis en geluk. De mensen vinden dat iedereen zelf verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen geluk en ongeluk. Mensen gaan voor hunzelf nadenken en leren. Ze luisteren nu niet meer alleen naar wat de kerk te zeggen heeft.- Spinoza is de aanstichter van deze manier van denken. Hij was een Nederlandse filosoof.
-
Period: to
rederijkersliteratuur L
veel nu nog bekende schrijfers als Hooft, Bredero, Huygens en Cats waren te vinden in rederijkerskamers.
naast literatuur werd er ook gediscussieerd over maatschappelijke onderwerpen.
Er lag nadruk op retorica en op elkaar overtuigen van hun mening. Hieruit volgde evenementen en wedstrijden waarin er gedebatteerd werd. -
de republiek der letteren L
De nieuwe ideeën van de verlichting moeten ook verspreid worden. Wetenschappers vinden het tijdschrift uit, deze worden verspreid in de talen Fans, latijn en Engels. De republiek der letteren ontstaat. Een gemeenschap van Europese geleerde die zich niks aantrekken van landsgrenzen. -
kennis vergaren L
De mensen gaan nu als gevolg van de verlichting steeds meer lezen en schrijven. Hiermee kunnen ze namelijk kennis vergaren. Ook ontstaat het beroep journalist dat vooral inhoud informatie te verzamelen voor tijdschriften die het laatste wereldnieuws verspreiden. -
nieuwe genres L
Er ontstaan steeds meer soorten boeken met verschillen de genres en voor meer verschillende doelgroepen. Er zijn nu ook voor het eerst boeken voor kinderen en vrouwen. In de kinderboeken staan verhalen die de kinderen opvoeden en in de boeken voor vrouwen staan hoe zij zich moeten gedragen en hoe hun dochters opgevoed moeten worden. Daarnaast zijn er nu ook veel reisverhalen en boeken waarin ideeën over de ideale samenleving worden genoemd. -
Eerst geleerde tijdschrift in het Nederlands en Pieter Rabus G
Pieter Rabus zorgt ervoor dat ook de mensen die geen vreemde talen kunnen lezen de tijdschriften kunnen lezen. Want hij gaat ook met zijn eigen boek de strijd aan tegen onwetendheid en bijgeloof. -
einde 17e eeuw/ goude eeuw
-
begin 18e eeuw
In de achttiende eeuw word er door meerdere mensen strijd gevoerd tegen bijgeloof en onwetendheid. Er gediscussieerd over nieuwe ideeën die de maatschappij langzaam voorgoed veranderen. Deze verandering in denken wordt ook wel de verlichting genoemd. In de 18e eeuw bloeit de verlichting op, de verlichting is sinds 1670 in Nederland en het begin valt dus in de 17e eeuw. -
spinoza G
spinoza is een belangrijke verlichter -
romantiek
- Nadruk op emotie en verbeelding
- Liefde voor natuur
- Verzet tegen verlichting
- Kritiek op samenleving
-
Period: to
Franse tijdperk: Nederland Bezet door Franse Napoleon G
-
einde republiek G
-
eind 18e eeuw
-
begin 19e eeuw
-
Period: to
Koninkrijk der Nederlanden
-
Period: to
Koloniale expansie : Nederlands Indië en Suriname G
-
Period: to
realisme
- focus op realiteit
- Hard kant van de werkelijkheid laten zien ( kinderarbeid arbeiders enzovoort) Bijv. fabriekskinderen een van de eerste aanzetten om kinderarbeid tegen te gaan.
- Maatschappij kritisch ( door te laten zien dat sommige groepen in samenleving het moeilijk hadden kon er misschien verandering komen.
- Sympathie voor lagere sociale milieus
- Stijl zo echt mogelijk
-
Parlementaire stelsel, na grondwetsherziening
-
Industriële revolutie G
-
de tachtigers
- Individualisme
- Vernieuwing in taalgebruik
- Kritiek op maatschappij en moraal
-
Period: to
Naturalisme
- Komt voort uit het réalisme want nog steeds objectie en natuurgetrouw schrijven
- Schrijven als een objectieve wetenschapper ( literatuur als experiment)
- Ideeën filosoof Taine : Race, Milieu et moment
- Taboeonderwerpen : ziekte, misdaad, overspel ..
- Noodlot speelt vaak een rol
-
begin 20ste eeuw
-
passief stemrecht vrouwen
-
Period: to
interbellum G
-
actief stemrecht vrouwen
-
Period: to
2e wereldoorlog G
-
Period: to
2e wereldoorlog
-
Period: to
Migrantenliteratuur L ( 21ste eeuw)
- Schrijvers die een andere nationale afkomst hebben maar wel in het Nederlands schrijven.
- Veel boeken hebben een autobiografisch karakter.
- Gaat over : 1 het leven in een niet westers land. 2 Hoofdthema een reis van ene land naar ander land. 3 Over het leven in een westers land. ( thema racisme staat centraal).
-
einde 20ste eeuw
-
begin 21ste eeuw
-
Period: to
relationisme G
De mens als individu staat niet meer alleen centraal maar in relatie tot. Dus in relatie tot andere personen of maatschappij problematiek als het klimaat of oorlog. -
Period: to
relationisme L
Het relationisme is terug te vinden in de literatuur van de 21ste eeuw.
- Je ziet bijvoorbeeld een boek met een vriendengroep dat vanuit verschillende perspectieven is geschreven.
- Voorbeeld: we zullen niet te pletter slaan.- De boeken zijn vaak meer omschrijvend en onderzoekend dan moralistisch, wat de boeken in de periodes ervoor vaak wel ware.
- Vooral vrouwelijke schrijfsters, willen meer gezien worden.
-
Period: to
literaire non-fictie L
- Gebaseerd op echte gebeurde gebeurtenissen + een literair laagje erovereen
- Schrijver wil een gebeurtenis omschrijven en doet dat vanuit een bepaald personage. Zo voelen de lezers alsof ze er echt bij zijn.