-
De Sumeriers met hun spijkerschrift en de Egyptenaren met hun hieroglyfen waren de eersten met een bruikbaar schrift. -
In Egypte werd 5000 jaar geleden papyrus gemaakt. -
Later ontwikkelde men in Egypte perkament en vellum. Bewerkte dierenhuiden waarop geschreven kon worden -
1000 voor Christus tot 700 na Christus
De eerste verhalen de heldendichten zoals Ilias en Odyssee van Homerus werden in de eerste eeuw voor Christus overgeleverd en daarna genoteerd.
De Chinezen vonden de boekdrukkunst uit. -
Griekse alfabet. Het eerste echte alfabet waarin een teken staat voor een klank (letter). Het Latijnse alfabet, dat wij gebruiken, is daarvan afgeleid.
-
Het oude testament is de Hebreeuwse Bijbel, de Tenach.
Het eerste boek is de Torah -
Homerus was een Griekse dichter. Hij schreef gedichten met sagen en mythische vertellingen uit zijn cultuur erin verwerkt.
De Ilias (beschrijft de oorlog van de Grieken met Troje) en de Odyssee( beschrijft de terugtocht van de Griekse held Odysseus naar huis, naar het eiland Ithaka. -
Euripides was een klassieke tragediedichter. Veel toneelstukken van deze dichter worden nog steeds gespeeld. Hij was de voorloper van het moderne toneel. Hij beeldde de traditionele mythologische helden uit als mensen van vlees en bloed. Macbeth en Othello van Shakespeare zijn geïnspireerd op het werk van Euripides.
Medea, Elektra, Andromache en Orestes -
Ovidius leefde van 43 v. Chr. tot ongeveer 18 n. Chr.
Ovidius was de bekendste en meest geliefde dichter in de middeleeuwen en renaissance.
-Ars amatoria, lessen in de liefde
-Metamorfose, Ovidius beschrijft hierin de mythologische geschiedenis van de wereld. -
Nieuwe testament. Hierin worden het leven, de daden en de woorden van Jezus beschreven -
Vanaf de 3de en 4de eeuw werd door de christelijke de codex gebruikt. Wat wij nu kennen als het boek. -
Rond de middeleeuwen 500 - 1500 leerden steeds meer mensen lezen en schrijven. Belangrijk was de uitvinding van de boekdrukkunst
-
Renaissance. Laat middeleeuwse culturele beweging. De culturele overgang van de middeleeuwen naar de renaissance begon in Italie. Dante, Petrarca en Bocaccio waren belangrijke schrijvers.
De dichtvorm sonnet ontstond in Italië in die tijd -
Geoffrey Chaucer schreef zijn Canterbury Tales en de eerste verhalen van Koning Arthur werden op papier gezet. -
William Shakespeare schreef zijn toneelstukken Macbeth en Romeo en Juliet in poëzie vorm. -
In deze periode ontstaan de eerste echte romans zoals Don Quichot van de Spaanse schrijver Cervantes -
Met de renaissance ontstond een nieuwe belangstelling voor de Griekse en Romeinse klassieken gevolgd door de verlichting.
De Schelmenromans en Robinsonades vinden hun oorsprong en populariteit in deze periode. -
Robinson Crusoe van Daniel Defoe -
Gullivers Reizen van Britten Jonathan Swift -
Die Leiden des Jungen Werthers van Johan Wolfgang von Goethe -
Steeds meer vrouwen laten van zich horen in de literatuur.
De Historie van Mejuffrouw Sara Burgerhart van Betje Wolff en Aagje Deken -
Einde van de Franse revolutie en daarmee einde van de verlichting. Een nieuw tijdperk begint voor de romantiek met de Duitse Sturm und Drang-beweging
-
Vindication for the Rights of Women van Mary Wollstonecraft -
Geïnspireerd door het romantische gedachtengoed ondergaat ook de poëzie een opleving met schrijvers als
-John Keats
-William Wordsworth
-Jean-Jacques Rousseau
-Victor Hugo (Les Miserables)
en Charles Dickens met zijn Oliver Twist -
In Noord Amerika is na 1600 een nieuwe maatschappij van immigranten ontstaan met een eigen literatuur die in de negentiende eeuw tot boei komt met schrijvers als:
-Edgar Allan Poe
-Herman Melville
-James Fenimore Cooper
-Walt Whitman
-Emily Dickinson -
Jane Austen en de zussen Anne,Emily en Charlotte Bronte -
In Zuid-Amerika ontstaat een geheel eigen literatuur
Het magisch realisme, aangevoerd door Gabriel Garcia Marquez
. -
De Roaring Twenties worden beschreven in The Great Gatsby van F. Scott Fitzgerald -
Landen als India, Indonesië en Suriname maken zich los van hun overheersers. De literatuur die zich bezighoudt met de gevolgen van deze periode noemen we (post) kolonialistische literatuur. Geschreven door:
-Hella Haasse
-Salman Rushdie
-Frank Martinus Arion -
Germaine Greer (Australië), Margaret Atwood (Canada) en Simone de Beauvoir (Frankrijk) -
Er ontstond steeds meer aandacht voor jongvolwassenen, wat zich vanaf de jaren 70 uit in een nieuw genre de Young adult- literatuur
-
In China worden grote schrijvers als Lu Xun en Liu E uit het begin van de twintigste eeuw opgevolgd door Jung Chang en Lulu Wang, die na de culturele revolutie China ontvluchten en hun land en cultuur van een afstand beschrijven.
Mo Yan wint als eerste Chinees de Nobelprijs voor literatuur -
De Egyptische Naguib Mahfouz ontvangt in 1988 de Nobelptijs voor zijn Cairo Trilogy -
J.M. Coetzee en Etienne van Heerden -
Rond 1900 begint ook Japan meer aansluiting te zoeken bij het Westen. Schrijvers als Mori Ogai en Takiji Kobayashi vinden enige bekendheid. Kenzaburo Oe wint de Nobelprijs en Haruki Murakami wordt internationaal populair met zijn boeken Norwegian Wood en Kafka on the Shore -
-Primo Levi en Jonathan Safran schrijven over de tweede wereld oorlog
-Tolstoj schreef in 1865 over de napoleontische invasie van Rusland
-Erich Maria Remarque beschreef met Im Westen Nichts Neues de eerste wereld oorlog
en er is veel geschreven over de Spaanse Burgeroorlog
Ook is er veel literatuur te vinden over de aanslagen van 11 september 2001 in de VS -
De Afghaans-Amerikaanse schrijver Khaled Hosseini met De Vliegeraar en Duizend Schitterende Zonnen