Jagiellonowie - władcy i ich lata panowania

Władysław II Jagiełło

1386

1386–1434
Książę litewski, zasiadł na tronie polskim po unii z Litwą w Krewie. Mąż Jadwigi Andegaweńskiej.
Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409 – 1411. Zakończona I pokojem toruńskim. Król odzyskał ziemię dobrzyńską. Żmudź wróciła do Litwy.
1413 rok – unia z Litwą w Horodle – potwierdzenie odrębności Litwy
Lata 1430-1433 król wydał przywileje jedlneńsko – krakowskie. Szlachta uzyskała nietykalność osobistą i majątkową.

Władysław III Warneńczyk

1434

1434-1444
Został królem w wieku tylko 10 lat!
Król Polski od 1434 roku, król Węgier od 1440 roku.
Nie zdążył się ożenić :( Zginął w bitwie pod Warną z Turkami w 1444 roku.

Kazimierz IV Jagiellończyk

1447

1447–1492
Wielki książę litewski od 1440 roku,
król Polski od 1447 roku. Nadał bojarom litewskim prawa równe szlachcie polskiej. Inkorporował Prusy i Pomorze Gdańskie w 1454 roku, co doprowadziło do wybuchu wojny trzynastoletniej z Zakonem Krzyżackim.
W1454 roku nadał szlachcie przywileje cerekwicko-nieszawskie by uzyskać zgodę na wojnę z Krzyżakami. Król musiał mieć zgodę sejmików ziemskich
na zwoływanie pospolitego ruszenia i stanowienie nowych praw.

Jan I Olbracht

1492

1492–1501
Syn Kazimierza Jagiellończyka.
W 1493 roku zwołano pierwszy polski sejm dwuizbowy – wykrystalizowała
się izba poselska.
W 1496 roku uchwalono II przywilej piotrkowski. Nastąpiło wzmocnienie pozycji szlachty.
Na mocy tzw. unii wileńskiej (1499) Polska i Litwa pozostawały niezależnymi państwami posiadającymi odrębnych władców, zobowiązanych jednak do wzajemnej pomocy przeciwko wrogom zewnętrznym.

Aleksander Jagiellończyk

1501

1501–1506
Prowadził wojny z Moskwą w latach 1492-1494 i 1500-1503. Litwa utraciła tereny na wschód od środkowego Dniepru. Za jego panowania uchwalono konstytucję Nihil novi (1505) – nic nowego o nas bez nas, co doprowadziło do wykształcenia się ustroju demokracji szlacheckiej.

Zygmunt I Stary

1507

1507–1548
Najmłodszy syn Kazimierza Jagiellończyka.
Prowadził wojny z Rosją, które mimo zwycięstwa pod Orszą (1514) zakończyły się utratą Smoleńska.
W latach 1519 – 1521 prowadził wojnę z Zakonem Krzyżackim, która zakończyła się pokojem krakowskim (1525).
10 kwietnia 1525 roku miał miejsce hołd lenny księcia Prus Albrechta Hohenzollerna.
Król doprowadził do wybrania swego syna Zygmunta II Augusta na wielkiego księcia Litwy i króla polskiego, jeszcze za swojego życia.

Zygmunt II August

1548

1548–1572
Zawarł układ w Wilnie (1561) z mistrzem Zakonu
W trakcie jego panowania wybuchła wojna północna (1563-1570) Ten etap walk zakończył rozejm z Rosją w 1570 roku.
W 1569 roku została zawarta unia realna z Litwą w Lublinie. Powstaje Rzeczpospolita Obojga Narodów. Do Korony przyłączono Wołyń, Podole i ziemię
kijowską.
Zygmunt II August popierał stronnictwo szlacheckie w walce z magnaterią - ruch egzekucyjny.

Anna Jagiellonka

1575

1575–1587
1 maja 1576 poślubiła na Wawelu Stefana Batorego, a następnie została wraz z nim koronowana przez biskupa kujawskiego Stanisława Karnkowskiego w katedrze wawelskiej.
Formalnie jako król Polski zajmowała pozycję równorzędną ze Stefanem Batorym, próbowała jednak uzyskać nad nim przewagę, m.in. zobowiązała posłów cudzoziemskich, aby najpierw jej składali swoje listy uwierzytelniające i przedstawiali legacje.