Descarga

Literatura idatzia baino lehenago

By aanearana
  • Dec 4, 1100

    Erromesaldiak

    Santiago bidean hainbat bidaiari euskal lurretara heldu ziren. Aimery Picaud izeneko erromes frantsesak Santiagora egindako bidaian gida bat idatzi zien. Gida horretan euskarazko hiztegitxo bat sartu zuen, beste erromesentzat lagungarri izango zelakoan. Egundaino ezaguntzen dugun euskarazko hiztegirik zaharrena da.
  • Period: Dec 4, 1100 to Dec 4, 1300

    Gonzalo de Berceo

    Gonzalo de Berceoren lanetan aurkitzen dugu euskara. Honek garai honetan euskara nahiko zabalduta zegoela esan nahi du. Beraz, euskera Gonzalo de Berceoren lanetan agertzen bazen garrantzi eta zabalera handia zuela esan nahi du.
  • Dec 4, 1173

    Euskera papeletan ageri Erdia Aroan

    Nafarroako monastegietan Erdi Aroko euskararen oihartzunak ageri dira paperetan. Irantzu edo Leireko agirietan euskal izenak esku beteka bildu dira, monasterioaren lur-sailetan eta zerbitzarienak dira gehienbat. Baina euskerak X. mendean oihartzun handia izan arren hizkuntza ofiziala lantina zen.
  • Dec 4, 1300

    Tradiziozko baladen ezaugarriak

    -Baladen tradizioa:
    Lurraldeen arteko mugak defendatzeko gerra giroak sortu ziren.
    Ahozko formekin zeuden lotuta epika sailean.Gertaeren kontaketan zegoen oinarrituta, hau da, gertaera historikoak, asmaketak, sentimenduen adierazpenak eta elkarrizketak. Memorian geratzeko metrika eta errima erabiltzen du.
  • Dec 4, 1400

    Euskararen lehengo aztarnak

    Arnold Von Harff eromesak hiztegi txiki bat idatzi zuen.
  • Period: Dec 4, 1400 to Dec 4, 1500

    Eredu epikoak

    Eredu epikoak hasi ziren XV eta XVI. mendeetan. Kantak Gudu-gertakariak, buruzagi eta jauntxoen ekintza eta bizi-
    giroa, bandokide edo ahaide zaharren kantuak, heresiak edo erlijizkoak ziren, Adibidez: Atherratzeko andrea, Milia Lasturkoaren heresia…
  • Dec 4, 1415

    Erret Gortea

    Erret Gorteako ofizialak sarritan euskaldunak ziren. Orain urte batzuk aurkitu zen funtzionarien arteko gutun bat euskaraz
  • Dec 4, 1537

    Joan Zumarragak

    Mexikotik Durangora idatzitako eskutitzean,Tirabirako Muntxaraz dorrea gogoratzen du, Joan Zumarragokoak.
  • Dec 4, 1545

    Lehenengo hastapenak

    Euskal literaturaren benetako hastapena XVI.mendean hasi sen, 1545. urtean zehazki. Bernat Etxeparek argitartatu zuen linguae vasconum primitiae. Baina euskara XVI.urtea baino lehenago hitz egiten zen.
    KITANIAKO LEHENBIZIKO LEKUKOTASUNAK.
    Naiz eta Euskal Herria orain espainiako iparrean egon, lehen akitanian kokatzen zen. Bertan aurkitu ziren lehen euskal hitzak.
    Julio Cesarek aipatu zuen euskara lehen aldiz akitanian zegoenean . Euskara galian zegoen, bertan 3 estatu edo probintzia zeuden(Belg

  • Epiko-lirikoa

    Eredu epiko-lirikoak agertu ziren. Herri-poesian gehienbat, elkarrizketen bidez. Gaia amodioa zen. Hainbat baliabe erabiltzen zituen, Naturaren aipamenak, errepikapena edo anafora modukoak. Adibidez moduan ditugu Intxauspeko alaba edo txori erresiñula.

  • Akitaniako lehenbiziko lekukotasuna

    Erdi aroan euskararen kokaleku asko aurki ditzakego, 900.urtean kokaleku asko edoki zituen. Errioxan eta Gaztelan(Burgos) euskaraz mintzatzen zen. Euskaraz idatzitako lehen esaldiak agertu ziren. Donemiliaga kukulako(Errioxa) monastegian aurkitu ziren latinez idatzitako liburu baten,