-
Period: 284 to 305
Γάιος Αυρήλιος Βαλέριος Διοκλητιανός ή Ιόβιος
Ρωμαίος αυτοκράτορας
* Χαμηλής καταγωγής, ανήλθε ταχύτατα τα στρατιωτικά αξιώματα και έφτασε να γίνει αρχηγός του ιππικού στον στρατό.
* Όταν ο αυτοκράτορας Κάρος και ο γιος του Νουμεριανός βρήκαν τον θάνατο σε εκστρατεία στην Περσία, ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας από τα στρατεύματα. Τον τίτλο διεκδίκησε και ο δεύτερος γιος του Κάρου, Καρίνος, αλλά ηττήθηκε από τον Διοκλητιανό.
* Εξασφάλισε τα σύνορα της αυτοκρατορίας.
* Προχώρησε σε σημαντικές διοικητικές και στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις. -
293
Η τετραρχία (Αρχή των τεσσάρων) - 1
- Πολιτικό σύστημα που θεσπίστηκε από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Διοκλητιανό, με σκοπό την καλύτερη διοίκηση και διακυβέρνηση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η οποία είχε γίνει πολύ μεγάλη και δυσχερής στη διαχείριση.
- Η αυτοκρατορία χωρίστηκε σε 4 διοικητικές περιοχές, καθεμία από τις οποίες κυβερνιόταν από 2 αυτοκράτορες (Αύγουστοι) και από 2 "Υφιστάμενους Αυτοκράτορες - Καίσαρες", έναν για τον κάθε Αύγουστο.
-
293
Η τετραρχία (Αρχή των τεσσάρων) - 2
Βοήθησε προσωρινά στην αποκατάσταση της τάξης και της σταθερότητας, χωρίς να επιλύσει όλους τους εσωτερικούς και εξωτερικούς κινδύνους. Μετά τον Διοκλητιανό, άρχισε να καταρρέει και οδήγησε σε νέες συγκρούσεις και διαμάχες για την εξουσία. -
293
Η τετραρχία (Αρχή των τεσσάρων) - 3
Διοικητικές περιοχές:
1) Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Αύγουστος: Μαξιμιανός, υπεύθυνος για την αντιμετώπιση των επιθέσεων των βαρβαρικών γερμανικών φύλων). Τον διαδέχτηκε ο γιός του ο Μαξέντιος.
2) Γαλατία - Βρετανία (Καίσαρας: Κωνστάντιος Α΄, ο Χλωρός). Τον διαδέχτηκε ο γιος του ο Κωνσταντίνος Α'.
3) Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Αύγουστος: Διοκλητιανός, υπεύθυνος για τις στρατηγικές απειλές από τον Περσικό κόσμο). Τον διαδέχτηκε ο Λικίνιος.
4) Ιλλυρία (Καίσαρας: Γαλέριος). -
Period: 306 to 337
Μέγας Κωνσταντίνος - Κωνσταντίνος Α΄
Ρωμαίος αυτοκράτορας
* Ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας από τα στρατεύματά του, μετά τον θάνατο του πατέρα του , Κωνστάντιου Α του Χλωρού.
* Νίκησε τον Μαξέντιο, και απόκτησε τον έλεγχο της Δύσης (312 μ.Χ.).
* Το 324 μ.Χ., νίκησε τον Λικίνιο στη Μάχη της Χαιρώνειας, εξαλείφοντας τον τελευταίο του αντίπαλο και έγινε μονοκράτορας.
* Προχώρησε σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση και την οικονομία, εδραιώνοντας την εξουσία του.
* Μετατόπισε την πρωτεύουσα από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη. -
313
Διάταγμα των Μεδιολάνων
- Ονομάζεται το διάταγμα της θέσπισης της ανεξιθρησκίας στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, με το οποίο ο Κωνσταντίνος και ο Λικίνιος σταμάτησαν τους διωγμούς των χριστιανών.
- Νομιμοποιήθηκε ο Χριστιανισμός, ως «επιτρεπόμενη θρησκεία» (Religio licita), οι οπαδοί της οποίας έπρεπε να προσεύχονται στον δικό τους θεό για την ευτυχία του κράτους. *Ο Κωνσταντίνος δεν έκανε το Χριστιανισμό επίσημη θρησκεία της Αυτοκρατορίας, αλλά εγγυήθηκε την ανοχή του κράτους απέναντι σε όλες τις θρησκευτικές δοξασίες.
-
324
Ο Κωνσταντίνος Α' μονοκράτορας
Το 324 μ.Χ. ο Κωνσταντίνος εξουδετερώνει τον Λικίνιο και γίνεται απόλυτος κύριος της Αυτοκρατορίας. -
325
Α΄ Οικουμενική Σύνοδος - 2
- Ο Άρειος φαίνεται πως πήρε με το μέρος του την πλειοψηφία των επισκόπων της Συνόδου, αλλά ο Κωνσταντίνος, που ήταν Πρόεδρος, έριξε το βάρος του στους Ορθοδόξους και έτσι υιοθετήθηκαν οι θεολογικές απόψεις του Αθανασίου.
- Ο αυτοκράτορας κοίταξε το πολιτικό του συμφέρον, λόγω του ότι το Πατριαρχείο της Αλεξάνδρειας είχε μεγάλη πολιτική και οικονομική επιρροή (είχε μεγάλο εμπορικό στόλο).
- Η αίρεση, είχε κοινωνικά ερείσματα και συνέχισε να έχει υποστηρικτές για πολλές δεκαετίες.
-
325
Α΄ Οικουμενική Σύνοδος ή Πρώτη Σύνοδος της Νίκαιας - 1
- Ο κύριος λόγος για τη Σύνοδο ήταν η αντιμετώπιση των διδασκαλιών του Αρείου, που αμφισβητούσαν τη θεϊκή φύση του Χριστού. Ο Άρειος υποστήριζε ότι ο Υιός (Χριστός) ήταν δημιούργημα του Πατέρα και όχι συναιώνιος με Αυτόν.
- Αντίπαλος του Αρείου ήταν ο Αθανάσιος, διάκος του πατριάρχη της Αλεξάνδρειας.
- Είχε στόχο να ενοποιήσει την εκκλησία και να θέσει ένα κοινό δόγμα για όλους τους χριστιανούς, ώστε να αποφευχθούν οι θρησκευτικές διαμάχες, οι αιρέσεις και να εξασφαλιστεί η ενότητα του Κράτους.
-
330
Εγκαίνια της νέας Πρωτεύουσας - 2
- Μετά την απόρριψη των αρχικών σκέψεων για την Τροία και τη Θεσσαλονίκη, τελικά επιλέχθηκε να μεταφερθεί η νέα πρωτεύουσα στην αρχαία πόλη του Βυζαντίου.
- Ο Κωνσταντίνος θέλησε να στηριχθεί πολιτικά στις οργανωμένες και δυνατές χριστιανικές κοινότητες της Ανατολής, θαυμάζοντας την καταπληκτική αντοχή στις κακουχίες και στους διωγμούς που εμφάνιζαν και στο πόσο καλά ήταν οργανωμένες.
- Σημαντική ήταν και η οικονομική - εμπορική της θέση.
- Ονομάστηκε Νέα Ρώμη και κατόπιν Κωνσταντινούπολη.
-
330
Εγκαίνια της νέας Πρωτεύουσας - 1
- Ο Κωνσταντίνος στις 8 Νοεμβρίου 324, μετά την οριστική επικράτησή του επί του Λικινίου, επέλεξε να θέσει το θεμέλιο λίθο για την ίδρυση της δικής του πρωτεύουσας στην πρώην μεγαρική αποικία του Βυζαντίου, στο σημείο όπου ο Βόσπορος χυνόταν στην Προποντίδα και η Ευρώπη προσέγγιζε την Ασία.
- Ο Κωνσταντίνος χρειαζόταν ένα διοικητικό (υπήρχαν έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις) και στρατιωτικό κέντρο, για να αντιμετωπίσει τους Πέρσες στο Νότο και τη μετανάστευση των βαρβαρικών φύλων στον Βορρά.
-
337
Θάνατος Μ. Κωνσταντίνου
Ενώ σχεδίαζε την κατάκτηση της Περσίας ο Κωνσταντίνος αρρώστησε και πέθανε. Είχε κυβερνήσει για 31 χρόνια. Η ταφή του έγινε στην Εκκλησία των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη, αφήνοντας την αυτοκρατορία στα χέρια των τριών γιων του, του Κωνσταντίνου Β΄, του Κωνστάντιου Β΄, του Κώνστα και του ανιψιού του Δαλμάτιου. Τελικά επικράτησε, μετά από διαμάχες, ο Κωνστάντιος Β΄, που έγινε μονοκράτορας. -
Period: 361 to 363
Φλάβιος Κλαύδιος Ιουλιανός
- Ο Ιουλιανός αναλαμβάνει την αυτοκρατορία (361) μετά τον θάνατο του Κωνστάντιου Β, έχοντας αξιόλογη δράση κατά των Γερμανών στη Γαλατία.
- Χαίρει μεγάλης εκτίμησης από τον στρατό, που τον ανακηρύσσει βασιλιά, από όταν ζούσε ακόμα ο Κωνστάντιος και διέθετε πολύ μεγάλη μόρφωση.
- Ήταν λάτρης της αρχαίας θρησκείας, λόγω της παιδείας του, αλλά υπερασπίζεται τον Μιθραϊσμό, γιατί οι στρατιώτες του ήταν φανατικοί οπαδοί του Μίθρα και φυσικά σ' αυτούς στηρίζονταν για να πραγματοποιήσει τα σχέδιά του.
-
363
Θάνατος Ιουλιανού
- Με τα μέτρα του υποστήριζε τις λαϊκές τάξεις. Έτσι, εκτός από τους Χριστιανούς, αντιδρούσαν στις μεταρρυθμίσεις του και οι πλούσιοι της Ανατολής.
- Οι Χριστιανοί του προσέδωσαν το προσωνύμιο Παραβάτης.
- Ήταν ικανός στρατηγός, άριστος πολιτικός, ρήτορας, φιλόσοφος.
- Σε μάχη με τους Πέρσες, κάποιος βαλμένος ίσως από τους αντιπάλους του, τον πλήγωσε θανάσιμα.
- Οι εθνικοί δεν μπορούσαν να πολεμήσουν τον Χριστιανισμό και οι μεσαίες τάξεις δεν ήταν ικανές να προβάλουν ακόμα στο προσκήνιο.
-
Period: 379 to 395
Θεοδόσιος Α΄ (Μέγας Θεοδόσιος)
- Γεννήθηκε στην Ισπανία (Coca).
- Ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους, όταν οι Βησιγότθοι στη Βόρεια Βαλκανική, άρχισαν επιδρομές, λόγω της καταπίεσης που υφίστανται από τους κρατικούς υπαλλήλους.
- Οι Γότθοι απείλησαν την Πόλη, που σώθηκε λόγω της οχύρωσής της. Τελικά πέτυχε συμφωνία μαζί τους, με εξαγορές των φυλάρχων τους.
- Ο τελευταίος αυτοκράτορας που κυβέρνησε και τα δύο τμήματα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (ανατολικό, δυτικό), πριν από τον οριστικό διαχωρισμό τους.
-
380
Ο Θεοδόσιος βαπτίζεται Χριστιανός
- Όταν ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας, δεν είχε ακόμα βαπτιστεί. Συμπαθούσε τον Χριστιανισμό, αλλά ήταν αναποφάσιστος, ίσως από πολιτική σκοπιμότητα, γιατί ήθελε πρώτα να στερεωθεί στον θρόνο, εξασφαλίζοντας την υποστήριξη των εθνικών και των χριστιανών (αρειανών και ορθοδόξων). Έτσι το 380, τάχθηκε φανερά με τους χριστιανούς και βαπτίστηκε στη Θεσσαλονίκη από τον επίσκοπο Ασχόλιο.
- Ο Χριστιανισμός αποτελούσε, τη συγκεκριμένη στιγμή, τη μοναδική ενοποιητική βάση της πολυφυλετικής αυτοκρατορίας.
-
380
Ο Χριστιανισμός επίσημη θρησκεία του Κράτους
- Λίγο μετά την άνοδό του στο θρόνο ο Θεοδόσιος εξέδωσε διάταγμα από τη Θεσσαλονίκη, στις 27 Φεβρουαρίου του 380, ορίζοντας ως επίσημη θρησκεία του κράτους τον Χριστιανισμό, δηλώνοντας: «επιθυμούμε όλα τα διάφορα υπήκοα έθνη […] να ακολουθούν τη θρησκεία που παραδόθηκε στους Ρωμαίους από τον άγιο απόστολο Πέτρο».
-
381
Η ονομαζόμενη Β Οικουμενική Σύνοδος
