Antzinako erregimenaren (1808-1814), cadizko korteen eta 1812ko konstituzioaren krisia.
By Leire Mdi
-
Bere erreinua 1788 urtean hasi zen eta 1808 arte iraundu zuen.
Antzinako erregimenaren errege absolutista zen. https://www.cervantesvirtual.com/portales/reyes_y_reinas_espana_contemporanea/carlos_iv_biografia/ -
Carlos IV hasi zenean errege izaten, Floridablanca hasi zen ministro bezala. -
1792an, Aranda kondeak lehen ministro kargua hartu zuen baina bakarrik urte bat iraundu zuen. -
1808ko martzoaren 18ra arte egon zen lehen ministro bezala. -
Manuel Godoy Napoleonekin aliatu zen bere etsai komunaren aurka borrokatzeko: Ingalaterra. https://historia.nationalgeographic.com.es/a/batalla-trafalgar-ultima-victoria-nelson_10801 -
1807an, Fontainebleauko Ituna sinatu zen, Napoleon eta Godoy-ren arteko ustezko tratua, non frantziar tropak Espainiatik modu baketsuan igarotzen uztea erabaki zen, Portugal konkistatzeko asmoz; trukean, Godoyk Napoleonek konkistatutako lurraldeen zati bat jasoko zuen. https://www.muyhistoria.es/contemporanea/articulo/tratado-de-fontainebleau-la-alianza-de-napoleon-y-godoy-491509004486 -
Aranjuezen matxinada sortu zen, Fernando VII.ak estatu-kolpe batean porrot egin zuen herri matxinada, bere aita Karlos IV.ak bertan abdikatzeko ahaleginean. https://realcortijo.com/el-motin-de-aranjuez/ -
1808ko apirilean, errege-familia Baionan biltzeko aukera ikusi zuen Napoleonek, Karlos IV.aren eta Fernando VII.aren arteko bitartekari lanak egiteko. Estrategia horrekin, Napoleonek lortu zuen Espainiako tronua bere anaia Jose I.ari ematea Baionako abdikazioetan. https://www.recursosacademicos.net/las-abdicaciones-de-bayona/ -
Madrilgo herria armada inbaditzailearen aurka altxatu zen. Beste hiri batzuek bezala, gerra penintsula osora hedatu zen eta ofizialki independentziaren gerra hasi zen. -
1808 eta 1814 urteen artean independentziaren gerra sortu zen. Hiru fasetan gertatu zen: lehena gerra patriotikoa izan zen, gerra desberdina. Bigarrena gerra zibila izan zen, non frantziar alderdian eta absolutistan borrokatu ziren. Eta azkenik, nazioarteko gerra, non Ingalaterrak Portugal eta Espainiarekin bat egin zuen Frantziaren aurkako borrokan.
-
Cadizko Gorteak, inbaditzaileen aurka borrokatzeko sortu zen batzar zentral gorenak deitu zituen, eta bi ideologia zeuden: liberala eta absolutista. https://www.culturaydeporte.gob.es/cultura/areas/archivos/mc/bicentenarios/contexto-historico/las-independencias-iberoamericanas/segunda-fase-1810-1814/cortes-de-cadiz.html -
1814an, 19 urte iraun zuen Fernando VII.aren erregealdia hasi zen.
-
1814an, Fernando VII.aren erregealdia hasi zen, 19 urte iraun zuena, eta Valentzian hasi zen, Fernando VII.ak persiarren manifestua jaso zuenean, 69 diputatu absolutistek idatzia, erregeari absolutismoa itzultzea eta Erregimen Antigoalera itzultzea eskatzen ziotelarik eta cadizko lan legegilea kritikatzen zutelarik, liberalen aurkako errepresio handia hasten delarik. -
6 urte geroago, Riego koronelak, herriaren ondoeza aprobetxatuz, boterea lortu zuen erabaki baten bidez. Armadaren ondoezak, porrot ekonomikoak eta merkatu kolonialaren galerak, Fernando VII.a bere erregealdiaren bigarren fasearekin hastera eraman zuten: Hirurteko Liberala. Riegok 1812ko Konstituzioa onartzera behartu zuen erregea, Cadizeko Gorteetako lege liberalak berriro ezartzera, alderdi politikoen existentzia baimentzera, prentsa askatasunaz gain. -
Hirurteko liberalaren ondorioz, beldurra sortu zen Europako potentzia absolutisten artean 1823an, eta, beraz, Europako errege absolutistek armada bat bidali zuten Espainiara, San Luisen 100.000 semeak izenekoa, absolutismoa berrezartzeko, Fernandoren erregealdiaren azken zatiari hasiera emanez: Ominosaren Hamarkada. -
zehapen Pragmatikoa onartu zen, lege salikoa ezeztatzeko eta, erregea hilez gero, bere emaztea gobernatzeko. https://artsandculture.google.com/entity/m02ss94?hl=es -
1830aren amaieran, Isabel II.a jaio zen, erregeen alaba. https://www.cervantesvirtual.com/portales/reyes_y_reinas_espana_contemporanea/isabel_ii_biografia/ -
- urtearen amaieran, Isabel II.a jaio zen, erregeen alaba, eta 3 urterekin hasi zen errege izaten, bere aita 1833an hil baitzen. Adin txikikoa zenez, Maria Kristina erregeorde izan zen, eta karlistadek haren erregeordetza kaltetu zuten.