-
Atzeratua.
Monarkia Absolutua.
Absolutismo feudala: Kapitalismoari begira.
Desberdintasunak klaseen artean.
Gizarte estamentala.
Nekazaritza basea. -
Gailurrean noblezia zegoen. Klase ertaina eskasa zen (Burgesia, Kleroa eta Nekazariak lur jabeak zirenak) Behe klasea: Nekazariak (Pobreak, Analfabetoak) eta Langileak (baldintzak gogorrak)
-
Absolutista (autokratikoa).
Dekretuak.
Parlamentua ez.
Oposiziorik ez. -
-Populistak:
Tsarismoa deuseztatu,
Nekazaritzako sozializazioa,
Anarkistak barruan.
Taldea: lurra eta askatasuna
Estrategia: ekintza zuzenak autokraziaren kontra.
-Liberalak:
Burgesiaren laguntza,
Monarkia konstituzionala,
Parlamentua irekitzea. -
-II. Internazionaletik zatiketa:
1.Alderdi Sozialista Iraultzailea (ASI): Sozialista moderatuak
ziren, Asanblea konstituzionala eta Errepublikaren alde eta
Lurrak banandu.
2.Alderdi Sozialdemokrata (ELAS): Zatiketa: Boltxebikeak eta
Mentxebikeak. -
-Mentxebikeak: Liberal eta kapitalismoarekin negoziatu.
-Boltxebikeak: Boterea indarrez hartu eta Zentralizatu -
Ekonomiaren funtsa nekazaritzan zegoen.
Nekazaritza atzeratua.
Produkzio eskasa.
Industrializazioa
-Toki zehatzetan
-kanpoko kapitalarekin -
-Langileek 11-12 orduz lan egin egunean,
Osasun arazoak zituzten
-Soldatek beherantz egin eta greba eta protestak areagotu ziren
-Mantxuria hartzeko ahalegina porrotean geratu zen
-Antzinako gizarte-egitura aldatzeko aurkako jarrera
-Errusia-Japonia Gerra galdu.
-Lehen Mundu Gerrak kalte handiak.
-Gregak ekarri zituen
-Lehen oposizio-taldeak agertu: Populistak
Sozialsmoa eraikitzea. -
San Petersburgon izan zen.
Tropa Japoniarrak Tsarren armada garaitu zuten. Berehala istiluak sortu ziren, krisi ekonomikoaren eraginez. -
Matxinada jendetsua.
Errusiar inperioan hedatu.
Batzuetan gobernuaren aurkako erasoak baina beste batzuetan ez suten helburu finko
-Terrorismo
-Langileen grebak
-Nekazarien matxinadak eta altxatze militarra -
Inperioan monarkia konstituzional bat ezarri
Inperioko dumak kontrolatuta
Gizarte justua
Bizibaldintzak hobetu
Duma sortu
Sobietak sortzea: langileen elkarteak organo politikoa sortzea. -
Errusiako Guardia Inperialak manifestari baketsuen aurka 1905eko urtarrilak 22an egin zuen sarraski bat izan zen. Aipaturiko egunean gertatu zen San Petersburgon, egun horretan 200.000 langile gaur egun Hermitage museoa den eta garai hartan tsarraren egoitza zen Neguko Jauregiaren atean bildu zirenean. 300 hil.
-
URRIKO MANIFESTUA:
Gizonezko sufragio unibertsala aukeratzeko///////Duma sortu/////Nekazaritza erreformak: igotzeko produkzioa////Burgesiak alderdi liberala sortu Langileek sobietak sortu. -
Duma itxi.
Errusiak gerran parte hartu
Helburua: armada hornitzea.
Lantegiak gerra-industria bihurtu.
Premia eta gosea zabaldu
Alemaniaren kontrako fronte gogorrak: hornidura eskasa txarto gidatua; soldadu ez profesionalak (nekazariak eta langileak) -
Alemaniaren kontrako porrot militarrak: Manifestazioak ekarri
Konplot bat hasi zen gortean -
Rasputin monjeak eragin handiagoa
1916an hil zuten. Yusupov printzeak, Dimitri dukeak eta Purishkievitx diputatu eskuindarrak hil zuten Rasputin. -
Deskalabro militarra: eskasi ekonomikoa.
-
Tropa japoniarrek tsarraren aurka joan zen.
-
Petrogradon hasi zen. Sekulako manifestazioak.
Langileek eta nekazariek iraultza-batzordeak (sobietak) osatu (hemen oposizioa). Otsailaren 27an Greba Orokorra::::::.Hirietan soldaduak matxinatu. Helburuak: Gerratik irten, Tsar dimititu, Baldintzak hobetu. -
Boterea bitan zatitua egoteak ezegonkortasun politiko handia sortu zuen. Gobernuak Errusiak gerran jarraituko zuela erabki zuen, baina porrotak ez ziren amaitu.
-
Tsar dimititu babes faltagatik. Hau eta bere familia preso. Behineko gobernua sortu zen Liov sozialista moderatua zen pertsonarik nabarmenena. Gobernuak sistema politiko liberala ezartzeko asmo zuen.
-
-Duma: Sobietak adostu Behin Behineko gobernua Liov Presidentea
-Erreformak: 1.Politikoak (Hauteskunde libreak eta askatasunarekin)
2.Sozialak (8 orduko lana eta sindikatuak) -
Lenin exiliotik bueltatu eta bere tesiak aurkeztu (Aperileko tesiak)
Iraultzak 2 aldi izan behar zituela: Lehenengoz burgesiari boterea eman, gero Proletario eta nekazarien eskuetan bukatzeko. -
Errusiako inperioaren amaiera behin-behineko gobernu liberalbaten ezarpena ekarri zuen otsaileko iraultza gertatu eta hilabete bat geroago.
Aldarrikapenak:1. Behin behineko gobernuak burujabetza hartu eta ez babestu.
2. Agintea sobietari eta ez parlamentuari.
3. Lurra nazionalizatu.
4. Bankuak nazionalizatu.
5. Industria langileen eskuetara pasa.
6. Herri ez errusiarren autodeterminazioa.
Leloa: “Botere guztia Sobietera”. -
Hauteskundeak antolatu: Biltza Konstitugilea Antolatzeko.
Gerran jarraitu
Bizibaldintzak ez obetu.
Alderdien batasuna apurtu: Alde batetik, Behin Behineko gobernua: Burgesia, Mentxebikeak, Errepunlika Parlamentarioa. Beste alde batetik, Sobietak: indar iraultzaileak, gerratik atera…..
Boterea banatu. -
KERENSKI-ko gobernua eratu.
Jendea gerraren kontra:Janaria eskasa hirian, Frontean baliabiderik ez eta ez daude erreformarik.
SOBIETEtan alderdi boltxebikea nagusi egin.
Guardia Roja antolatu: Miliziak eta manifestazioak Troski antolatu. -
Errusiako sobiet guztiak bildu. Erabakiak:
1. Matxinada hiriaren eta zerbitzu publikoen hartzea.
2. Neguko Jauregi hartzea (Behin Behineko gobernuaren egoitza)
3. Troskik burutu zuen.
4. Presidenteak (Kareski) alde egin.
5. Matxinada zabaldu Moskura. -
Behin Behineko gobernua kendu
Herri Komisarioen Kontseilua sortu: nekazari eta langileen gobernua.
LENIN presidente
Neurriak: 1. Latifundioak desjabetu.
2. Enpresak langileen eskuetara pasatu.
3. Banka nazionalizatu.
4. Tsarraren armada deseustatu.
5. Herri ez-errusiarren autodeterminazioa.
6.Gerratik irten……………….. Ituna sinatu: Brest Litosv
Apirileko Tesietako aldarrikapenak. -
Biltzar Konstitugileak osatzeko Hauteskundeak.
Boltxebikeak ez zuten irabazi.
Sobieten kongresuak hartu zuen ordezkaritza bere gain.
Estatu berriaren instituzio berriak osatzeko. -
Errusiar zuriak -> lehenengo ordenaren aldekoak.
Boltxebikeek Armada Gorria sortu -> Lenin, Trotski nagusia. -
Gerra luzea eta krudela
-jende asko hil.
-milioika pertsona goseak eta miserian utzi.
Alderdi baten alde egoteagatik
-mendekuak eta zigorrak.
1918 uztailean -> boltxebikeek Nikolas II eta haren familia exekutatu. -
Boltxebikeen lehen gobernuak, Lenin burura, berehala gerratik ateratzea negoziatu zuten eta itun hau sinatu zuten.
-
-III.Nazioartekoa sortu zen: Alderdi komunistak sortu.
-Internazional Komunistaren I.Kongresu Mundiala Petrogradon izan zen.
-Grigori Zinoviev idazkari izendatu zuten.
-Espainian, PCE sortu zen 1921ean. -
Politika Ekonomiko Berria (NEP).
- gerrako komunismoaren muturreko neurri batzuetan atzera egin.
-Helburuak: jabetza pribatu desagertzea, estatuak industria eta
nekazaritza kontrolatzea. Iraultza lehenagoko babes batzuk galtzen hasi.
-Nekazarien altxamenduak.
-Kronstadt hiriaren portuko marinelak matxinatu.
Leninen gobernuak: ekonomia mistoa bultzatu. -
1926 -> sobietar ekonomiak Gerra Handiaren aurreko maila berreskuratu.
Merkatura itzultzeak:
-prezioen igoera ekarri.
-hornidurarik eza hirietan.
-nekazaritzako eta industriako prezioen arteko aldeak
produktuak pilatu. -
Gobernu sobietarrak -> gerrako komunismoa ezarri.
Industria nazionalizatu -> banka, garraioak eta komertzioak.
Nekazariek estatuari uztaren zatirik handiena eman behar.
Eskubide sindikalak mugatu.
Greba egiteko eskubidea debekatu.
Janaririk ez -> pilatzea eta estraperloa zabaldu, boltxebikeek gogor zigortu.
Errepresio-neurriak
zentsura berrezarri.
oposizioko prentsa debekatu. -
Gerra luzea eta krudela
jende asko hil.
milioika pertsona goseak eta miserian utzi.
Alderdi baten alde egoteagatik
mendekuak eta zigorrak.
1918 uztailean -> boltxebikeek Nikolas II eta haren familia exekutatu. -
1-Lurraren jabetza pribatua deuseztatu.
2.Sobietek latifundio handiak desjabetu.
3.Bost langile baino gehiagoko enpresek langileen kontrolpean jarri.
4.Banka nazionalizatzea.
5.Tsarren armada deuseztatu.
6.Inperioko herrien autodeterminazio-eskubidea aitortzea. -
-Estatu berria sortu, antolaketa berri batekin: SESB
-Egitura: Federala. -1923 Konstituzio berria:
-Estatu berria sortu Sobietetan oinarrituta.
-Ez parlamenturik, beraz hauteskunderiz ez.
-Langileen diktadura.
-Botereak:
Legegilea Sobieten Biltzarretan,
Betearazlea: Presidentean,
Judiziala: Epaitegietan.
-Presidentea: Alderdi bakarraren idazkaria. -
Odoljario zerebral batengatik.
-
Leninen ondorengotza -> alderdi boltxebikeko buruzagien arteko borroka eragin: 1924-1928.
Eztabaida bi pertsonaien inguruan bildu:
Trotski -> boltxebike nabarmena.
Stalin -> Alderdi Komunistako idazkaria.
Trotski eta aliatuak -> NEP uztea eta komunismoa sakontzearen alde. -
Troski: Toki guztietan eman behar zela iraultza, baina herrialde bakoitzak prosezu propioa eduki behar zuen.
Stalin: SESB-ek munduko iraultzak gidatu behar zituela. -
-Estalinismoa Stalinen eta bere jarraitzaileen joera eta doktrina politikoa da, leninismoan oinarritzen dena.
-Ezaugarriak:
Autokrazia eta totalitarismoa.
Estatuaren Kapitalismoa.
Marxismoa eta leninismoaren ezarketa. -
Enfrentamendua -> 1927 an areagotu.
Stalin -> boterea bereganatu. -
-
Helburuak: Bizi baldintzak hobetzea: kritikak horrela ixilaraztea.
Neurriak: Pribatizazio atzera eraman, nekazal jabetzei eutsi (kulak) eta enpresa txikiak eta dendak izan.
Honen ondorioz, klase sozial berriak sortu ziren: “Nepmen”. -
-
Bere Mexikoko exilioan, Stalinen jarraitzaile bat.
-
-
Errusiako Museo Politikoan: Errusiako Iraultzarekin erlazioantutakoak aurki ditzakegu.
-
Alderdi Komunista gaur egun: IU, DIE LINKE...
