Euskal literaturaren lekuko zaharrenak

By markelander
  • Nov 22, 1100

    Frantsez erromes batek, Frantziatik Santiagorako bidaian ikusitakoaren gida egin zuen.

    Baskoniaren eta bertako biztanleen deskribapen txarra egin zuen eta euskarazko hiztegi txiki bat ere, beste erromesentzat.
  • Nov 23, 1200

    Nafarroako forua

    Hizkuntza, nafar erromantikoa zen.Baina arauak gizarte euskaldun bati eman behar zizikiotenez, euskal hitzak behin eta berriz azaltzen dira.
  • Nov 22, 1300

    Gonzalo de Berceoren lanetan euskera

    Zenbait hitz agertzen dira. Horrek garai horretan dexente zabaldua dagoela esan nahi du.Euskarak inguratutako gizartean bizi zela frogatzen du honek.
  • Nov 24, 1300

    Baladen tradizioa

    Euskal lurraldeen arteko mugak defendatzeko gerra giroak sortutako tradizio literarioa. Hiru eredu ezberdin daude:
    -Eredu epikoa, XV-XVI tako mendeetakoa.
    -Eredu epiko-lirikoa, XVII mendekoa
    -Eredu lirikoa,XVIII. mendekoa
  • Nov 22, 1400

    Arnold Von Harff erromes alemanak hiztegi txiki bat egin zuen

    Bertan Donejakue bidea egin zuenean eta Euskal Herritik pasatzean jasotako zenbait hitz ekin bete zuen hiztegia, Alemanera itzuliz.
  • Nov 24, 1415

    Gorteko gutuna

    Erret Gortean euskarak bazuen lekurik, bertako ofizialak euskaldunak baitziren sarritan.
  • Jan 1, 1450

    Teknologia berriak

    InprimatzekoGutenberg-ek asmatu zuen inprenta 1450 urtearen inguruan.
    Tipo mobilen inprenta izan zen sortu zuena, inprimitu lehenagotik ere egiten zen.
  • Mar 28, 1475

    Bernard Etxepare

    Kronologikoki Euskal Literaturak ezagutzen lehenengo autorea. 1475aren inguruan jaio zela uste da, Sarrasketan (Donibane Garazi ondoan).
  • Jan 1, 1500

    Ezaugarriak

    Erreferentziatzat beti natura hartuko dute, Grezia eta Erromatarren garaian oinarrituta. Erdi Aroko balore guztiak ukatzen dituzte.
  • Period: Jan 1, 1500 to

    XVI-Berpizkunde garaia

  • Period: Jan 1, 1500 to

    Literatura idatziaren sorrera

  • Nov 22, 1500

    Arlo nagusiak

    Kulturari dagokionez: Mugimendu nagusiena Ernazimendua.
    Letren munduan: Hizkuntzak indartzen hasi, eta herriak bere hizkuntza eskolatu behar.
  • Nov 23, 1500

    Filosofia

    Humanismoa bultzatuko dute.
  • Erlijioa
    Nov 23, 1500

    Erlijioa

    Protestantismoaren lehen urratsak, Martin Lutherren bitartez. Nahiz eta Euskal Herrian ez zuen jarraitzaile asko eduki, Nafarroako Joana erreginak protestantismoa onartu zuen eta ondoriotako bat Bibliaren euskaratzea.
  • Nov 24, 1500

    Berpizkunde garaia

    Gizarte hierarkizatua hautsi, beraz, bizimodu berria, eta bizitza ulertzeko beste modu bat, zabaldu.
  • Period: Nov 26, 1506 to

    Joannes Leizarraga

  • Nov 26, 1533

    Esteban Garibai jaio Arrasaten

  • Nov 24, 1537

    Joan Zumarragako

    "obatuco ta andraduko dogu munçarasco eseori" eskutitza idatzi zuen Mexikotik Durangora.
  • Euskal literaturaren egiazko hastapena
    May 28, 1545

    Euskal literaturaren egiazko hastapena

    Bernart Etxeparek, Linguae vasconum primitiae argitaratu zuen, dirudienez Bordelen idatzia. Liburuak 28 orrialde ditu, behe-nafarreraz idatzia eta ez dio jarraitzen Ernazimenduko printzipioei. 4 atal:
    -Hitzaurrea
    -Erlijioa
    -Maitasuna
    -Autobiografia
    -Euskararen gorazarrea
  • Period: Nov 24, 1548 to

    Jon Perez de Lazarraga

    Larrean jaiotako euskal idazlea. Oñatiar jatorriko familia baten kide zen, eta Larreako dorrearen jauna izendatu zuten.
  • Nov 26, 1556

    Esteban Garibai, eskondu eta idazteari ekin zion

  • Nov 26, 1564

    Itun berriaren itzulpena eginzuen Joannes Leizarraga

    Pabeko kontziloan erreginak hau egiteko eskatu zion, doktrina zabaldu ahal izateko. Lau laguntzaile izan zituen.
  • Dianea eta Koplak
    Nov 24, 1567

    Dianea eta Koplak

    Perez de Lazarragaren nobela da, hain zuzen ere, artzain nobela bat. 102 orrialde ditu, 45 koplek osatua (horietako 9 gazteleraz idatzita).
  • Nov 26, 1571

    Joannes Leizarragak, hiru lan argitaratu.

    Jesus Christ jaunaren testamentu berria, kalendrera, eta ABC edo Christinoen instructionea izan ziren libruruak

  • Esteban Garibai, kronista erreala bilakatu

  • Pedro Porralis Amberesekoaren inprentan liburu bat argitaratu.

    Refranes y sentencias comunes en bascuence, declarados en Romance con numeros sobre palabra, para que se entiendan las dos lenguas.

  • Kodicea imprimatu, memorias liburuaren gehigarri bezala.

    Kodice horrek, Garibaien errefrauak biltzen ditu, eta liburutegi nazionalean dago.

  • Perez de Lazarraga ezagutzera eman

    Madrileko antigoaleko denda batean, aurkitu zen bere lana. Aurkikuntza oso garrantzitsua, Arabako euskalkia erabiltzen duelako.

  • Euskararen lekukotasunak, ugariagoak, hemendik aurrera

    Asko, Errioxan eta Burgosen

  • Euskarazko lehen idatzizko esaldiak.

    Errioxako Donemiliagako kukulako monastegian aurkitu ziren. Latinezko liburu batean.