Egipto

ANTZINAROA

  • Tigis eta Eúfrates ibaiak
    6000 BCE

    Tigis eta Eúfrates ibaiak

    Tigris eta Eúfrates ibaiak, dauden hurbileko herrialde batean, gizateriaren lehen kultura garatzen hasi zuten.
  • Ibaien ertzetako taldeak
    6000 BCE

    Ibaien ertzetako taldeak

    giza taldeak ibaien ertzetako lurrak lantzen hasi ziren.
  • Nilo Bailaran
    5000 BCE

    Nilo Bailaran

    Afrikako lautadetatik zetorren giza taldeak Nilo Bailaran lurra lantzen eta abereak hezten hasi ziren.
  • 5000 BCE

    Greziako lehenengo kolonizazioa

    Greziako lehenengo kolonizazioa gertatu zen eta mugak modifikau egin ziren
  • Period: 5000 BCE to 3100 BCE

    Egipto Gora eta Egipto Behera

    Afrikako Erdialdeko lautadetatik zetorren giza talde batek Nilo bailaran lurra lantzen eta abereak hezten hasi ziren eta herri txikiak eraikitzen hasi ziren. Herri horiek, pixkana-pixkana, elkartu egin ziren eta herri handiagoak sortu zituzten. Bi erresuma sortu ziren orduan, Egipto Gora hegoaldean, eta Egipto Beherea, iparraldean, eta etengabe borrokan ibili ziren, hegoaldeko Nermer erregeak Egipto behera konkistatu eta bereganatu zuen arte.
  • Gizon bizardun baten estatutxoa
    3300 BCE

    Gizon bizardun baten estatutxoa

    Gizon estatua hau so litekeena, da errege-apaiz batena izatea eta kareharriz egina dago
  • Period: 3100 BCE to 100 BCE

    Egipto

    Menes edo Nermer erregeak Egipto behera konkistatu eta bereganatu zuen. Bailara inguruko basamortuek muga naturalak osatzen zituten eta horregatik oso zaila zen hortik inbasioren bat heltzea.
  • Period: 3100 BCE to 6100 BCE

    Egiptoko kultura

    Bailara inguruko basamortuek muga naturalak osatzen zitzten eta, horregatik, nahiko zaila zen hortik inbasioren bat iristea. Horrela, Egiptoko kulturak 3.000 urtez iraun zuen ia aldaketarik gabe.
  • Zibilizazio minoikoa
    3000 BCE

    Zibilizazio minoikoa

    Lehenengo aldaketa K.a. 2000 urte inguruan gertatu zen. Ordu arte, Minoiko zibilizazio aldiaren lehenengo zortzi mendeetan zehar. Itsas merkataritzari esker Egiptorekin harremanetan egon ziren. K.a. 2000. urte inguruan. Kretarrek idazteko sistema bat eta hirien zibilizazio bat sortu eta antolatu zuten,
  • Period: 3000 BCE to 1200 BCE

    Zibilizazio minoikoa

    Zibilizazio minoikoa Brontze Aroko kultura aurre-helenistiko bat da, Kretan K.a. 3000 eta 1200 urteen artekoa.
  • Period: 2800 BCE to 1100 BCE

    Herrien arteko trukeak

    Trukeak egiten ziren herrien artean
  • Period: 2500 BCE to 1700 BCE

    Indo bailaren zibilizazioa

    Indo Bailaren zibilizazioak, gaur egungo Pakistanen garatu zen eta goreneko unea lortu zuen. Indo lautada emankorretan lortzen zituzten uztak izan ziren bere oparotasunaren oinarri.
  • Umma herriko printzea
    2380 BCE

    Umma herriko printzea

    Lugalzagesik, Umma herriko printzeak, Ur, Uruk, Larsa eta Lagash herrien boterea hartu zuen, eta Sumer herrialdea lehen aldiz batzea lortu zuen.
  • Sargon erregea
    2370 BCE

    Sargon erregea

    Akad herriko Sargon erregeak, inguruko herriak konkistatu eta batu zituen, eta Mesopotamian lehenengo inperioa hedatu zuen.
  • Period: 2355 BCE to 2279 BCE

    Sarogn I erregetza

    Sargon I Handiaren erregetzan, hiri-estatu sumertarrak batuta geratu ziren eta horrela sortu zen historiako lehen inperioa, Akaden Inperioa; zituen lurraldeak Mediterraneoa eta Turkiaraino hedatu ziren.
  • Period: 2254 BCE to 2218 BCE

    Akad inperioa

    Akaden inperioaren goieneko unea Naram erregetzan lortu zen, baina, hura hil eta gero, barruko arazo batzuek amorrita eta lullubi herrien presioek, inperioaren gainbehera bizkortu zuten
  • Ur-Namu III
    2120 BCE

    Ur-Namu III

    Ur-Namu III.ak Ur dinastia sortu zuen, eta garai horretan lehenengo zigurata eraiki zen.
  • Period: 2100 BCE to 2000 BCE

    Mariko gobernadorearen estatua

    Mariko gobernadorea izan zen Puzur Ishtar-en estatua
  • Barneko matxinadak
    1700 BCE

    Barneko matxinadak

    Barneko matxinadek Inperio Zaharraren suntsiketa ekarri zuten. Horren ondorioz, ezegonkortasuna nabarmena izan zen; ondoren, Erdiko Inperioa sortu zen dinastiatik. Garai hartan ureztatzeko lan handiak egin ziren. Hicso Asiako herriaren inbasioarekin batera.
  • Hammurabi
    1700 BCE

    Hammurabi

    Mesopotamiarrek kodeetan biltzen zituzten legeak. Haien bizimodua gobernatzeko erabiltzen zituzten kodeak. Guztietatik ezagunena Hammurabiren kodea da. Hammurabi Babiloniako erregea izan zen.
  • Egeo itsasoko jauregiak
    1700 BCE

    Egeo itsasoko jauregiak

    Kretako lehenengo jauregi handiak Knossosen, Feston, Malian eta Zakronen eraiki ziren. Gune horiek are luxu handiagoz berreraiki zituzten K.a. 1700 urtean, Egeo inguru hartan nagusi zen zibilizazio indartsu.
  • Hammurabiren kodea
    1692 BCE

    Hammurabiren kodea

    Hammurabi kodea, aurkitu diren lege multzoetariko bat da.
  • Santorini sumendiak lehertu egin du
    1600 BCE

    Santorini sumendiak lehertu egin du

    K.a. 1600. urtean, jarduera sismikoak uharteko etxe asko suntsitu zituen eta gero lurrikara bat egon zen. Hasieran bakarrik lurrikara zegoen baina gero sumendiak lehertu egin zuen.
  • Rhyton edontzia
    1550 BCE

    Rhyton edontzia

    Zilarrezko rhyton edontzia, urrezko adarrekin, K.a. XVI. mendekoa da
  • Bolizko hiru jainkosak
    1550 BCE

    Bolizko hiru jainkosak

    Mizenasko bolizko hiru jainkosak (K.a. 1550-1400 ingurukoak dira)
  • Vafioko urrezkko edontziak
    1500 BCE

    Vafioko urrezkko edontziak

    metalezko eta bolizko lanak, Vafioko urrezko edontziak dira adibidez K.a. 1500 ingurukoak
  • MO aroaren hasiera
    1400 BCE

    MO aroaren hasiera

    MO aroaren( 1400k.a- 1150k.a) hasieran Kretako zati handiena hondatuta gertatu zen, eta hango biztanleek ihes egin zuten. Gaur egun badira gauza berriak jakin ahal izateko zein izan zen hondamen haren kausa
  • Zibilizaio mizenastarra
    1100 BCE

    Zibilizaio mizenastarra

    k.a 1100. urtean inguru, mizenastar zibilizazioa amaitu zen. Antzinateko greziarrek haiek hau azaltzen zuten beste polis batzuei. Garai hau doriarren, inbasioarengatik amaitu zen
  • Period: 1100 BCE to 1000 BCE

    Brontze aroa amaitu

    Brontze aroa amaitu egin zen
  • Polisak
    900 BCE

    Polisak

    herri batez eta zenbait herrixka, zelai eta basoz osatutako estatu txikiak sortzen hasi ziren; polis izena eman zitzaien.
  • Period: 900 BCE to 480 BCE

    Garai arkaikoa

    Garai bat izan zen.
    Zibilizazio mizenikoa desagertu gero polis izeneko estatuak sortu eta hopolitak egon polis izeneko estatuak defendatzeko
    Akropolia herriko lekurik altuena
    Janari faltagatik beste lurralde batzuen bila joaten ziren, beti itsasoaren ondoan eta horrek aurrerapen handiak ekarri zituen nabegazioan
    Metropolietatik ( hirietatik) polis berri aske bat ateratzen zen
    Herri gehienek nekazaritza eta merkataritza zituzten bizibide
  • Erromaren sorrera
    753 BCE

    Erromaren sorrera

    Erroma sortu zen Monarkiarekin batera. Monarkia honetan datza: errege bat dagoenean da eta haien semea bihutzen da gero erregea eta horrela denbora guztian. Kasu gutxietan monarka talde hautatu batek aukeratua izaten da. Monarka batek agindutako estatuari monarkia edo erreinu deitzen zaio.
  • Period: 753 BCE to 509 BCE

    Monarkia

  • Agora
    600 BCE

    Agora

    Agora plaza bat zen. Polisaren erdian egoten zen eta hor nekazariek eta abeltzainek haien produktuak saltzen zituzten
  • Errepublikaren hasiera
    509 BCE

    Errepublikaren hasiera

    Errepublikaren hasiera monarkia amaitu ondoren sortu zen. k.a 133 Grakoren errebolta geratu zen.
  • Period: 509 BCE to 27 BCE

    Errepublika

  • Mediar Gerraren hasiera
    500 BCE

    Mediar Gerraren hasiera

    Asia Txikian, gaur egungo Turkian, kokatuta zeuden polis helenikoak Persiarren menpe egon ziren. Horietako batzuk altxatu egin ziren, eta laguntza eskatu zieten gainerakoei, baita Atenasek eta beste polis ados egon ziren. Hori izan zen, Mediar gerren hasiera
  • Garai klasikoa
    500 BCE

    Garai klasikoa

    Garai honetan, Persiarrak Hélade inbaditzera joan ziren. Héladeko polis asko batu ziren eta Delosko liga sortu zuten. Liga horrek gerra asko irabazi zituen. Atenasek hegemonia lortu zuen eta lortutako altxor guztiak Atenasera eraman zituen. Hori ez zitzaien Delosko Ligakoei gustatu eta Delosko ligatik atera ziren. Banatu egin ziren eta momentu txar hori aprobetzatuz Filiporen armada Hélade inbaditzera joan zen. Atenas gabe, polisek, Peloponesoko liga sortu zuten
  • Akropolia
    500 BCE

    Akropolia

    Urte honetan, Akropolia sortu zuten. Akropolia poliseko lekurik altuenean egiten zen eta norbait inbaditzera bazetorren hortik ikusi zezaketen
  • Period: 500 BCE to 300 BCE

    Garai klasikoa

    Garai bat izan zen.
    k.a. 500. urtan Txina txikian zuden polisak persiarren menpe egon ziren. Horrek mediar gerrari hasiera heman zion. Dariok gainontzeko polisak menpean hartu zituen
    Greziar herriak batu egin ziren Deloseko liga sortzen eta imperio persiarrari aurre egin zieten
    Greziar herri horietan Atenasesk hegemonia lortu zuen
    Polisak Deloseko ligatik alde egin nahi izan zuten baina Atenasek ez zien utzi
    Espartak, Peloponesoko Liga osatu zuen beste herri batzuekin
  • Period: 500 BCE to 323 BCE

    Greziaren garai klasikoa

    Greziak etapa berria hasten du eta garai hori garai klasikoa izan zen
  • 490 BCE

    Greziaren inbasio persa

    Greziak lehenengo inbasio Persa sufritu zuen
  • Period: 470 BCE to 400 BCE

    Aspasia

    Aspasia Mileton jaio zen eta emakumerik harrigarriena izan zen Grezian. Aspasiak hezkuntza oso ona euki zuen eta hori ez zen oso normala garai horretan. Periclesekin maitemindu zen baina Pericles Atenaseko gobernadorea zenez hiritarrek ez zuten ondo ikusten eta pertsona txar bezala hartu zuten
  • Pericles jaio
    440 BCE

    Pericles jaio

    Pericles jaio zen urtea da
  • Platon
    416 BCE

    Platon

    Kataklismoa gertatu eta 1.200 urtera, Platonek Atlantis deskribatu zuen, zientzialariek uste dute, antzinako minoiko zibilizazioan oinarritzen den istorio bat izan zela.
  • Period: 401 BCE to 500 BCE

    Atenas hegemonia

    Hegemonia zuen egeo itsasoan. Aberastasuna eta industria hazi ziren eta filosofian, literaturan eta artean talentuak agertu ziren. Atenaseko hrritarrak harro zeuden
  • Period: 332 BCE to 32 BCE

    Alexandro Handia eta Ptolomeok

    Asiriar edota persiarren inbasioa jasan ondoren, Greziak Egipto konkistatu zuen. Alexandro Handia hil eta gero, erregea Ptolomeo izan zen. Erromatarrek bere inperioko probintzia bihurtu arte, 300 urtez gobernatuko zuena. Garai hartan, Greziarrek konkistatu zuten Egipto eta grekoa izan zen hizkuntza ofiziala, baina Egiptoko kultura errespetatu zuten, eta horri esker biziraun zuen.
  • Period: 300 BCE to 140 BCE

    Garai helenistikoa

    Garai bat izan zen. Garai klasikoko ondorengoa.
    Atzerritarrak zirenak heleniarrak deitzen ziren
    Filipo II. aren erregaldian, greziar kultura ondo ezagutzen zuenez armada bat sortu zuen eta helenezazioa bultzatu zuen
    Alexandro Handiak, Asiarako espedizio handi bat antolatu zuen, eta Persiarren aurkako borroketan irabazi egin zuen behin baino gehiagotan; inperio horretako lurralde guztiak hartu zituen menpean: Asia Txikia, Siria, Mesopotamia, Egipto eta Persia.
  • Rosetta harria
    196 BCE

    Rosetta harria

    Rosetta harria topatu zuten
  • Imperioaren hasiera
    27 BCE

    Imperioaren hasiera

    Monarkia eta errepublika ondoren, imperioa sortu zen Erroman
  • Period: 27 BCE to 476

    Imperioa

  • Kristo
    1 CE

    Kristo

    Erromatarrak politeistak ziren eta judutarrak monoteistak ziren eta pertsona guztiak onak izan behar ginela ezaten zuten. Jesukristo bere mezua banatzen hasi zen eta erromatarrei ez zitzaien gustatu bere filosofia orduan judutarrak eta erromatarrak kristauen kontra joan ziren. k.o 313 konstantino enperadoreak tolerantzia erlijiosoa eman zion eta gero teodosio enperadoreak erlijio ofizial bihurtu zuen kristautasuna
  • Erromatarren krisia
    212

    Erromatarren krisia

    Errepublika eta gero erromatar imperioan krisia egon zen. Krisi barruan 212 karakalaren ediktua eta 395 krisia amaitzen eta mendebaldeko imperioa hastean, imperioaren zatiketa gertatu zen
  • Milango Ediktua
    313

    Milango Ediktua

    Konstantino emperadoreak, kristautasuna praktikatzeko baimena eman zuen eta kristau bihurtu zen
  • 313

    Tolerantzia erlijiosoa

    Konstantino enperadoreak tolerantzia erlijiosoa aldarrikatu zuen.
  • Therako leherketa

    Therako leherketa

    Javako itsasoko Krakatoa uhartean Therako leherketa Krakatoakoa baino lau aldiz handiagoa izan zen. Errautsezko hodei handi bat zabaldu zuen eta bolada luze baterako agortu zituen soroak. Tsunami izugarri hark Kretako iparraldeko kostalde guztia suntsitu zuen, bai eta iparraldeko portuetan gerizatutako ontzi guztiak ere. Sumendiko galdara lehertu aurretik izan ziren lurrikarek jauregiak suntsitu zituzten.