-
Period: Apr 10, 1400 to
ERREFRAU BILDUMAK
Autorea anonimoa da, hau da, ez dakigu autorea zein den eta ezagutzen den liburu honen ale bakarra Van Eys-ek aurkitu zuen 1894. urtean eta II. Mundu Gerran desagertu zen.
Koaderno zahar bat aurkitu zuten euskerazko eta gaztelaniazko errefrau batzuekin eta 1596. urtean Iruñean argitaratu zen lana. Autorea Esteban de Garay izan zitekela susmatzen zuten.
Errefrau gehienek XV. mendeko bandokideen arteko gatazkei egiten diete erreferentzia eta Bizkaieraz idatzi daude. -
Dec 10, 1500
ESTEBAN DE GARIBAY
Esteban de Garibay 1533. urtean jaio zen Arrasaten eta latina eta grekoa ikasi zituen. Historia idazteari ekin zion eta bere lan handia 1566. urtean amaitu zuen. Urte Horretan Felipe II.ak bibliotekari izendatu zuen eta 1592.ean kronista erreala.
1570. urtean Flandesera joan zen bere lana ezagutzera ematera eta hurrengo urtean argitaratu zen. Ondoren beste lan bat argitaratu zuen 'lustraciones Genealógicas'. Bizkaieraz idazten zituen errefrauak eta ezagutzen ez diren beste hainbat errefrau daude -
Period: Dec 4, 1501 to
XVI. MENDEA TESTUINGURU HISTORIKOA
Berpizkunde garaia, bizitza ikusteko modu berri bat.
Natura hartu zuten erreferentziatzat,Grezia eta <erromako jakindura zabaldu nahi zuten izan ere, Erdi Aroko baloreak hartu zituzten.
Teknologia berriez baliatzen ziren. Inprenta sortu zen.
XVI. mendean Ernazimendu mugimenduak zientzian, kulturan eta artean eragin handia izan zuen.
Filosofiari dagokionez humanismoa bultzatu zuten.
Erlijioari dagokionez Protestantinismoaren mugimendua sortzen hasi zen. -
Period: Dec 12, 1501 to
Testuinguru historikoa 2
Gertaera politikoen artean 1512. urtean Gaztelako erregeak Nafarroako Erresuma konkistatu zuen.Monarkiak indarra hartu zuen.
1545. urtean idatzi zen lehenengo liburua euskeraz. -
Dec 12, 1545
BERNARD ETXEPARE
Euskaraz idatzi zuen lehengo liburua izan zen Bernard.
1475. urtean jaio zen Sarrasketan, Espetxeratua izan zen behar bada Gaztelako erregearen alde egiteagatik.
1545. urtean bere liburua argitaratu zen "Linguae Vasconum Primitiae".
Lanaren helburua erlijioa lantzea, solastea, gozatzea eta kantatzea izan zen.
Liburuak osotara 28 orrialde ditu, behe nafarreraz idatzia. neurketa 4/4//4/3 neurria erabiltzen du.Garaziko hizkeraz idatzi zuen. -
Dec 11, 1567
JOAN PEREZ DE LAZARRAGA
Larrean 1548. urtean jaiota eta 1605. urtean hil egin zen euskal idazlea izan zen. 2004. urtean Madrileko antigoaleko denda batean bere lana aurkitu zen, hain zuzen, Borja Aginagalde dokumentalistak.
Hego Euskal Herriko testurik zaharrena da, Dianea eta koplak du izena lanak, eta artzain nobela bat da 1567an idatzia. 102 orrialde ditu eta 45 koplek osatzen dute lan hau, gaia maitasunarena da. -
Dec 11, 1567
JOAN PEREZ DE LAZARRAGA 2
Lan honek Jorge de Montemayor idazlearen Los siete libros de Diana lanari jarraitzen dio, garai hartan arrakastatsua izan zenaren jarraipena.
Lana honen aurkikuntza oso garrantzitsua izan zen ere Arabako euskalkia darabilelako. Gaur egun, lan hau Gizpuzkoako Foru Aldundian aurkitzen da. -
Dec 11, 1571
JOANNES LEIZARRAGA 2
Lanak 1571. urtean argitaratu ziren Arroxelan. Lanen helburua erreforma sustatzea eta hedatzea izan zen. Hizkunztari dagokionez, hizkera bateratu bat, euskaldun guztiok ulertzeko modukoa, egiten saiatu zen. Euskara prosan erabili zuen aurreneko idazlea izan zen. -Testamentu Berria: Erabiltzen duen euskera lapurtera da, baina zuberera eta behe-nafarreraren isladekin. Etxe batetik bestera euskera aldatzea zen hizkunztari dagokionez Leizarragaren kezka. -
Dec 11, 1571
JOANNES LEIZARRAGA 3
-ABC: Itzulpen erlijioso bat da, protestantismoa praktikatzen duen bideratua dagoena. Hiru aholku aipatzen dira: praktikatu gehiago, ongi irakurri hasieratik ikasi beharra eta hitzak argi ahoskatzea. Leizarragaren asmoa, euskaldunek probetxu ateratzeko eta Jainkoari zerbitzatzerakoan nondik jo jakin dezatela da. -Kalendrera: Itzulpen erlijioso bat da, egutegi bat. Helburua herritarren bizimodua parametro erlijiosoen barnean finko mantentzea da. Testu honen asmoa, jai egunak adieraztea da. -
Dec 11, 1571
JOANNES LEIZARRAGA
Euskal idazle lapurtarra zen Leizarraga, 1506. urtean Beskoitzen jaioa eta 1601. urtean hil zena. Apaiz katolikoa ere izan zen, eta 1559. urtean Joannes higanot bihurtu zen.
Pabeko Kontzilioan erreginak Itun Berriaren itzulpena egitea eskatu zion, horrela, doktrina zabaldu ahal izateko (1564. uretan).
Leizarragak itzulitako lanak honako hauek izan ziren:
Jesus Christ Gure Jaunaren Testamentu Berria.
Kalendrera.
ABC edo Christinoen Instructionea